Kędziora Robert, Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego
Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego
Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego
Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego
Dowód z opinii biegłego z założenia ma umożliwić organowi procesowemu skorzystanie z fachowej pomocy, ilekroć rozstrzygnięcie sprawy wymaga „wiadomości specjalnych”. Nie chodzi przy tym o rozwiązanie problemów natury prawnej (to organ stosujący prawo musi rozstrzygnąć samodzielnie), ale o wyrażenie specjalistycznej opinii w zakresie dokonanych przez organ ustaleń faktycznych. Biegły może stanowić też „wsparcie” dla organu w takich ustaleniach, które wymagają wiedzy fachowej.
W przepisach prawa materialnego można odnaleźć rozwiązania, które w pewnym sensie do „opinii biegłego” nawiązują, jednak nie należy ich z nią utożsamiać, bowiem albo dotykają one już bezpośrednio sfery orzeczniczej (np. projekt decyzji o ustaleniu warunków zabudowy sporządzić może wyłącznie osoba wpisana na listę izby samorządu zawodowego urbanistów czy architektów), albo też stanowią fachowe opracowania sporządzone na zlecenie strony, a nie organu (np. decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach często warunkowana jest koniecznością przedłożenia przez stronę tzw. raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko).
Procedury prawne pokazane w formie interaktywnych schematów, dzięki którym sprawdzisz, jak krok po kroku przebiega postępowanie w danej sprawie.
Dowiedz się więcej o LEX Navigator.
Zamów bezpłatną prezentację zdalną , podczas której przedstawimy Ci to narzędzie.
Krok: w sprawie wymagane są wiadomości specjalne
Dowód z opinii biegłego powinien się pojawić tam, gdzie potrzebna jest wiedza specjalistyczna. Przepis art. 84 § 1 k.p.a. określa opinię biegłego jako „wiadomości specjalne”. Chodzi tu o wiedzę wykraczającą poza zakres wiadomości właściwych ogółowi osób inteligentnych i ogólnie wykształconych (por. wyrok SN z dnia 18 lipca 1975 r., I CR 331/75, LEX nr 7729). Wprawdzie literalna formuła art. 84 § 1 k.p.a. sugeruje pewną uznaniowość w zakresie dowodu z opinii biegłego, to wydaje się, że dowód taki jest obligatoryjny, o ile tylko sprawa będzie wymagała wiadomości specjalnych (podobnie NSA w wyroku z dnia 10 października 1999 r., IV SA 1476/97, LEX nr 48233). Z konieczności przeprowadzenia takiego dowodu nie zwalnia fakt, że organ (pracownik organu) sam dysponuje wiedzą specjalistyczną (zob. art. 24 § 1 pkt 4 w zw. z art. 84 § 2 zd. pierwsze k.p.a.).
Krok: postanowienie o przeprowadzeniu dowodu
Postanowienie o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego wydane może być zarówno z urzędu, jak i na wniosek strony. Co istotne, o dowodzie z opinii biegłego można mówić tylko wówczas, gdy do osoby posiadającej wiadomości specjalne o wydanie opinii zwraca się organ (wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2007 r., II OSK 1682/06, LEX nr 427657). Nie będzie zatem dowodem z opinii biegłego, sporządzona na zamówienie strony i przedłożona organowi, ekspertyza, nawet jeśli jej autorem jest osoba dysponująca wiedzą specjalistyczną. O ile zatem wolą strony jest przeprowadzenie w postępowaniu dowodu z opinii biegłego, powinna zwrócić się z odpowiednim wnioskiem do organu. W postanowieniu organ powinien dokładnie określić przedmiot opinii, ze wskazaniem ewentualnych pytań, na które biegły ma udzielić odpowiedzi, oraz jej formę. Postanowienie powinno też zawierać pouczenie o odpowiedzialności karnej biegłego oraz prawie odmowy sporządzenia opinii czy odpowiedzi na pytanie, uwzględniając odpowiednio art. 83 w zw. z art. 84 § 2 zdanie 2 k.p.a.