Godlewska Katarzyna, Przeprowadzanie i dokumentowanie zalecanych szczepień ochronnych

Przeprowadzanie i dokumentowanie zalecanych szczepień ochronnych

Procedura opisuje zagadnienia związane z przeprowadzaniem zalecanych szczepień ochronnych, w tym kwestie prowadzenia dokumentacji medycznej z tym związanej.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U.

z 2013 r. poz. 947) - dalej u.z.z.z. - osoby lub grupy osób mogą poddawać się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, innym niż szczepienia obowiązkowe, zwanym dalej „zalecanymi szczepieniami ochronnymi”.

Należy wskazać, że zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 26 u.z.z.z., szczepieniem ochronnym jest podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie.

Ustawa dzieli szczepienia ochronne na obowiązkowe (opisane w procedurach: „Szczepienia obowiązkowe” oraz „Dokumentowanie przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych”) oraz zalecane.

Określenie czy dane szczepienie jest obowiązkowe, czy też jest szczepieniem zalecanym pociąga za sobą istotne konsekwencje. Podstawową kwestią jest możliwość przymusowego egzekwowania obowiązku poddawania się szczepieniom obowiązkowym, podczas gdy poddanie się szczepieniu zalecanemu jest dobrowolne.

Wykaz zalecanych szczepień ochronnych zawiera załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz. 1215) - dalej r.z.s. Zgodnie z treścią ww. załącznika szczepieniami zalecanymi są szczepienia przeciw:

1) wirusowemu zapaleniu wątroby typu A;

2) wirusowemu zapaleniu wątroby typu B;

3) nagminnemu zapaleniu przyusznic (śwince);

4) odrze;

5) różyczce;

6) ospie wietrznej;

7) grypie;

8) rotawirusom;

9) błonicy;

10) tężcowi;

11) krztuścowi;

12) Streptococcus pneumoniae;

13) Neisseria meningitidis;

14) pałeczkom Haemophilus influenzae typu b;

15) kleszczowemu (arbowirusowemu) zapaleniu mózgu;

16) cholerze;

17) durowi brzusznemu;

18) wściekliźnie;

19) ostremu zapaleniu rogów przednich rdzenia (chorobie Heinego-Medina);

20) żółtej gorączce;

21) ludzkiemu wirusowi brodawczaka;

22) gruźlicy.

Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu, w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek, wynikającymi z aktualnej sytuacji epidemiologicznej, przepisów rozporządzenia oraz zaleceń (art. 17 ust. 11 u.z.z.z.).

Należy wskazać również, że w przypadku szczepień zalecanych inny jest zakres obowiązków lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną. O ile bowiem w przypadku szczepień obowiązkowych jest on zobowiązany, zgodnie z art. 17 ust. 9 u.z.z.z., powiadomić osoby obowiązane do poddania się tym szczepieniom lub osoby sprawujące prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159, z późn. zm.), to w przypadku szczepień zalecanych ma on obowiązek poinformowania o szczepieniach zalecanych.

Jeżeli lekarz, wbrew obowiązkowi nie informuje o szczepieniach zalecanych podlega karze grzywny (art. 51 pkt 3 u.z.z.z.).

Zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) nadzór nad ustalaniem zakresu i terminów szczepień ochronnych sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Wykonanie zalecanego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do jego wykonania (art. 17 ust. 2 w zw. z art. 19 ust. 6 u.z.z.z.).

Przeprowadzenie badania kwalifikacyjnego ma określić czy u osoby, która zamierza poddać się szczepieniu zalecanemu nie istnieją przeciwwskazania do wykonania szczepienia.