Ambroziewicz Maciej, Przeprowadzanie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych

Procedury
Status:  Nieaktualna
Wersja od: 29 stycznia 2021 r. do: 17 marca 2021 r.
Autorzy:

Przeprowadzanie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych

Przeprowadzanie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych

Przeprowadzanie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych

Badanie do celów sanitarno-epidemiologicznych przeprowadza się u uczniów, studentów, doktorantów kształcących się do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, oraz u osób podejmujących lub wykonujących prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby (art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz.U. z 2020, poz. 1845).

Celem tych badań jest wykluczenie (bądź wykrycie) schorzeń stanowiących przeciwwskazanie do pracy w kontakcie z żywnością (np. chorób biegunkowych, nosicielstwo salmonellozy itp.) lub schorzeń przenoszonych drogą kropelkową (np. gruźlicy) u osób, których charakter pracy wymaga stałego lub częstego kontaktu z ludźmi (np. w służbie zdrowia, oświacie, hotelarstwie czy gastronomii). Należy podkreślić, że wykonanie badań każdorazowo z chwilą podjęcia pracy przy zmianie pracodawcy jest merytorycznie uzasadnione, gdyż w zależności od rodzaju wykonywanej pracy istnieje ryzyko szerzenia się różnych zakażeń, różnymi drogami.

Obowiązek wykonania badań do celów sanitarno-epidemiologicznych określają także przepisy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, według których osoba pracująca w styczności z żywnością powinna uzyskać określone przepisami o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi orzeczenie lekarskie dla celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U.2020.2021). Powyższe badania przeprowadza lekarz podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarz wykonujący zadania służby medycyny pracy.

Przeprowadzanie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych lekarz medycy pracy lekarz medycy pracy przeprowadzenie badania wydanie orzeczenia lekarskiego pracodawca pracodawca dopuszczenie pracownika do pracy niedopuszczenie pracownika do pracy skierowanie pracownika na badania sanitarno-epidemiologiczne odebranie zaświadczenia lekarskiego czy są przeciwwskazania zdrowotna do pracy na danym stanowisku? brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy przeciwwskazania zdrowotne do pracy

Krok: skierowanie pracownika na badania sanitarno-epidemiologiczne

Badaniom do celów sanitarno-epidemiologicznych podlegają osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby (art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 u.z.z.c.l.). Celem tych badań jest wykrycie ewentualnych schorzeń stanowiących przeciwwskazanie do pracy w kontakcie z żywnością lub schorzeń przenoszonych drogą kropelkową u osób, których charakter pracy wymaga stałego lub częstego kontaktu z ludźmi (np. w służbie zdrowia, oświacie, hotelarstwie czy gastronomii). Należy podkreślić, że wykonanie badań każdorazowo z chwilą podjęcia pracy przy zmianie pracodawcy jest merytorycznie uzasadnione, gdyż w zależności od rodzaju wykonywanej pracy istnieje ryzyko szerzenia się różnych zakażeń lub szerzenia się ich różnymi drogami.

Istotne jest również, że powyższe przepisy nie operują słowem „pracownik”, a co za tym idzie - w odróżnieniu od badań profilaktycznych, o których mowa w przepisach art. 229 k.p., badaniom tym bezwzględnie podlegają wszystkie osoby wykonujące prace w kontakcie z żywnością oraz prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, oraz osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Dotyczy to zatem także osób zatrudnionych w innej formie niż stosunek pracy (umowa zlecenie, umowa o dzieło itp.) oraz przedsiębiorców (osób prowadzących działalność gospodarczą) niezatrudniających pracowników.

Koszty badań sanitarno-epidemiologicznych wykonywanych u osób podejmujących lub wykonujących prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, są finansowane przez pracodawcę lub zlecającego pracę (art. 8 ust. 4 u.z.z.c.l.).

Krok: przeprowadzenie badania

Badania do celów sanitarno-epidemiologicznych mogą, przeprowadzić lekarze, o których mowa w art. 55 ust. 2a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, lub lekarze wykonujący zadania służby medycyny pracy. Z uwagi na to, że badania te przeważnie przeprowadzane są w ramach wstępnych badań profilaktycznych, o których mowa w art. 229 § 1 k.p., wykonywane są właśnie przez lekarzy medycyny pracy.

Aktualnie obowiązujące przepisy prawne nie wskazują, czy i jak często badanie do celów sanitarno-epidemiologicznych ma być odnawiane. To lekarz, w oparciu o posiadaną fachową wiedzę medyczną oraz po uzyskaniu informacji od pracownika o rodzaju i miejscu świadczenia pracy, ma możliwość wskazania następnego terminu przeprowadzenia przedmiotowych badań. Jeżeli nie istnieją przesłanki wskazujące na zakażenie czynnikami uniemożliwiającymi wykonywanie określonych prac, to orzeczenie lekarskie jest ważne. O aktualności badań decyduje również kontynuacja pracy w tym samym zakładzie, zakres i rodzaj wykonywanych czynności na stanowisku pracy oraz właściwie udokumentowane badania w dokumentacji medycznej lekarza przeprowadzającego badania. Obowiązujące przepisy nie określają terminów i częstotliwości wykonywania badań ani sposobu ich dokumentowania.

Z uwagi na to, że przepisy art. 229 § 4 k.p. nie pozwalają pracodawcy dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, każda osoba przyjmowana do pracy zobowiązana jest przejść badania lekarskie.