Kidyba Andrzej, Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową

Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową

Celem procedury jest przedstawienie elementów składających się na przekształcenie określonego typu handlowej spółki osobowej (spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej) w spółkę kapitałową (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną).

W obowiązującym stanie prawnym przekształcać mogą się wszystkie spółki handlowe, w tym także handlowe spółki osobowe - por. art. 551 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.) - dalej k.s.h. - (szerzej A. Kidyba, Handlowe spółki osobowe, Warszawa 2013, s. 141 i n.).

W kodeksie spółek handlowych został wyodrębniony w tym celu autonomiczny rozdział 2 „Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową” w ramach działu III „Przekształcenia spółek” (art. 571 k.s.h.).

W postępowaniu przekształceniowym można wyodrębnić trzy etapy. Pierwszy z nich to etap przygotowawczy, tzw. menedżerski, drugi koncentruje się na podjęciu uchwały o przekształceniu, tzw. właścicielski, natomiast trzeci polega na rejestracji i ogłoszeniu (szerzej A. Kidyba, Handlowe…, s. 142 i n.).

Handlowa spółka osobowa w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, oraz handlowa spółka osobowa w upadłości nie mogą zostać objęte procedurą przekształceniową (art. 551 § 4 k.s.h.).

Zgodnie z art. 571 k.s.h. przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową następuje w przypadku przeprowadzenia wszystkich czynności określonych w rozdziale 1 „Przepisy ogólne” działu III „Przekształcenia spółek” (art. 551–570 k.s.h.). Należą do nich w szczególności sporządzenie planu przekształcenia oraz załączników do niego, poddanie planu kontroli przez biegłych rewidentów.

Czynność w postaci poddania planu przekształcenia kontroli przez biegłych rewidentów została wyłączona, ściślej uchylona z elementów procedury przekształcenia. Należy podkreślić, że ustawodawca w art. 559 § 1 k.s.h. ograniczył obowiązki biegłego rewidenta w procesie przekształcenia. Obowiązek poddania planu przekształcenia badaniu przez biegłego rewidenta obejmuje swym zakresem tylko i wyłącznie przypadek przekształcenia w spółkę akcyjną (por. art. 559 § 1 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655).

Kolejną czynnością w procesie przekształcenia jest obowiązek zawiadomienia wspólników o zamiarze przekształcenia spółki oraz podjęcie uchwały o przekształceniu.

UWAGA !

Prawodawca uchylił obowiązek złożenia oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej wyrażony w art. 564 k.s.h. oraz uchylił czynność w postaci zawarcia umowy (albo podpisania statutu) spółki przekształconej zastępując ją uchwałą o przekształceniu (art. 556 pkt 4 k.s.h.; art. 563 § 2 k.s.h., por. w tym zakresie art. 563 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655).

Jednakże ustawodawca utrzymał w mocy prawnej obowiązek zgłoszenia spółki przekształconej do sądu rejestrowego (art. 556 pkt 5 k.s.h.).

W praktyce gospodarczej może się tak zdarzyć, że przed dniem przekształcenia albo po dniu przekształcenia w związku z rozpoczętą licytacją spółka podejmie decyzję o zakupie nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Udział w tym procesie jest korzystny dla spółki w aspekcie ekonomicznym, gdyż może ona nabyć nieruchomość w korzystnej cenie, tj. niższej od wartości występującej na rynku nieruchomości. Jednocześnie zakupiona w tym trybie nieruchomość będzie stanowiła dodatkowy składnik majątku spółki przekształcanej albo spółki przekształconej.

Należy zaznaczyć, że uczestnictwo w licytacji elektronicznej łączy się z obowiązkiem utworzenia indywidualnego konta w systemie teleinformatycznym na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (por. art. 986⁴ § 2 k.p.c.). Udział spółki w tym postępowaniu - licytacji (tzw. przetarg), jest możliwy tylko wtedy gdy założy ona konto na portalu przygotowanym i udostępnionym przez Krajową Radę Komorniczą (por. art. 986⁴ § 1-2 k.p.c.). W związku z aktualną sytuacją epidemiczną i sanitarną szczególnego znaczenia zyskuje możliwość nabycia nieruchomości w ramach sprzedaży zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej.

Zobacz więcej: Sprzedaż zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej

W ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym prawodawca wprowadził istotne i ważne zmiany, których nadrzędnym celem jest przeciwdziałanie procederowi, tzw. kradzieży spółek. Jest to czynność polegająca na zmianie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym na podstawie sfałszowanych dokumentów składanych przez podmioty nieuprawnione. W rezultacie, podstępem są wprowadzane wpisy w rubrykach KRS dotyczące zmiany sposobu reprezentacji podmiotu. Tym samym, oszuści przejmują reprezentację podmiotu – spółki bez jakiejkolwiek wiedzy i decyzji wspólników lub członków zarządu. Wprowadzona przez ustawodawcę nowelizacja ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego.

Instrumentem do osiągnięcia tego celu jest newsletter KRS rozsyłany emailem automatycznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ma on sygnalizować takie zdarzenia prawne jak: dokonanie wpisu w KRS czy też zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu (por. art. 10a u.k.r.s.). Za pośrednictwem newslettera KRS przesyłane będą jedynie podstawowe informacje, dostępne publicznie w aktach rejestrowych i w KRS.

Informacje przesyłane będą każdemu, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wskaże numer KRS podmiotu, którego informacje te mają dotyczyć. W celu otrzymywania informacji należy wskazać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego numer KRS podmiotu, którego mają dotyczyć przesyłane informacje. To z kolei, łączy się ze skorzystaniem z konta, o którym stanowi art. 53d ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2072, z późn. zm. dalej jako p.u.s.p.). Informacje przesyłane będą przez okres wskazany, nie dłużej niż przez rok, albo do chwili rezygnacji z otrzymywania tych informacji. Dopuszczalne będzie przedłużanie tego okresu, każdorazowo na czas nie dłuższy niż rok (por. art. 10a u.k.r.s.). Każdy będzie mógł otrzymywać jednocześnie informacje dotyczące nie więcej niż pięćdziesięciu podmiotów. W takiej sytuacji przedsiębiorca w natychmiastowy sposób uzyska dostęp do informacji w zakresie zmian rejestrowych dokonywanych w spółce. W wypadku próby dokonania „kradzieży spółki” newsletter KRS umożliwi przedsiębiorcy-spółce szybką reakcję i udaremnienie oszustwa z pomocą organów ścigania. Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki.

Instytucja newslettera KRS stanowi wygodny mechanizm zapobiegania przestępstwom gospodarczym. Należy zaznaczyć, że nowe przepisy prawne nie zwalniają uczestników obrotu gospodarczego z obowiązku zapoznawania się z treścią Krajowego Rejestru Sądowego oraz aktami rejestrowymi.

Ustawodawca w przypadku przekształcenia spółki jawnej w spółkę kapitałową, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, przewiduje tryb uproszczony (art. 572 k.s.h.). Polega on na wyłączeniu zastosowania przepisów art. 557–561 k.s.h., obejmujących m.in. przygotowanie planu przekształcenia (art. 557 k.s.h.).

Czynność ta została wyłączona, ściślej uchylona z obligatoryjnych elementów procedury przekształcenia. Należy podkreślić, że nowelizacją z dnia 01 marca 2020 r. ustawodawca w art. 559 § 1 k.s.h. ograniczył obowiązki biegłego rewidenta w procesie przekształcenia. Obowiązek poddania planu przekształcenia badaniu przez biegłego rewidenta obejmuje swym zakresem tylko i wyłącznie przypadek przekształcenia w spółkę akcyjną (por. art. 559 § 1 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655, jak również zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu (art. 560 k.s.h.), a także wgląd przez wspólników do planu przekształcenia i załączników oraz opinii biegłego (art. 561 k.s.h.) z badania planu przekształcenia, jeżeli została ona sporządzona (por. art. 559 k.s.h. oraz art. 561 § 2 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655). Wyjątek w procedurze przekształceniowej spółki jawnej nie dotyczy obowiązku przygotowania załączników do planu przekształcenia wskazanych w art. 558 § 2 k.s.h. oraz poddania wyceny aktywów i pasywów spółki badaniu biegłego rewidenta, jeżeli jest to wymagane przez ustawodawcę (por. art. 559 k.s.h. oraz art. 561 § 2 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655).