Kidyba Andrzej, Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową - reguły ogólne

Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową - reguły ogólne

Celem procedury jest przedstawienie elementów składających się na kolejne etapy procesu przekształcenia określonego typu spółki kapitałowej, w tym spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej w spółkę osobową, w tym w spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową oraz spółkę komandytowo-akcyjną.

Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową jest niejednorodnym przekształceniem, bowiem obejmuje swym obszarem dwa odmienne rodzaje spółek. W kodeksie spółek handlowych dla tego typu czynności został poświęcony samodzielny Rozdział III. Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową, w ramach Działu III. Przekształcenia spółek znajdującego się w Tytule IV. Łączenie, podział i przekształcanie spółek, por. art. 575 k.s.h. Z procedury przekształcenia wyłączona jest handlowa spółka kapitałowa w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, jak również handlowa spółka kapitałowa w upadłości, por. art. 551 § 4 k.s.h. Przyjęta przez ustawodawcę koncepcja przekształcenia zakłada tożsamość prawną spółki przed i po dniu przekształcenia, por. art. 552 k.s.h. oraz por. A. Kidyba, Sukcesja, kontynuacja, a może coś innego, MPH 2011, nr 1, s. 38 i nast. Konsekwencją powyższej reguły jest kontynuacja praw i obowiązków po dniu przekształcenia przez spółkę przekształconą, por. art. 553 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 553 k.s.h., LEX/el. 2020. Procedurę przekształcenia można podzielić dla celów porządkowych na trzy okresy. Pierwszy z nich to czynności przygotowawcze konieczne do przekształcenia, tzw. faza menedżerska, drugi okres to chwila podejmowania uchwały o przekształceniu, tzw. faza właścicielska oraz czynność zamykająca procedurę przekształcenia, tj. rejestracja i ogłoszenie, szerzej por. A. Kidyba, Handlowe spółki osobowe, wyd. 4, Warszawa 2017, s. 142 i nast.

W praktyce gospodarczej może się tak zdarzyć, że przed dniem przekształcenia albo po dniu przekształcenia w związku z rozpoczętą licytacją spółka podejmie decyzję o zakupie nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Udział w tym procesie jest korzystny dla spółki w aspekcie ekonomicznym, gdyż może ona nabyć nieruchomość w korzystnej cenie, tj. niższej od wartości występującej na rynku nieruchomości. Jednocześnie zakupiona w tym trybie nieruchomość będzie stanowiła dodatkowy składnik majątku spółki przekształcanej albo spółki przekształconej.

Należy zaznaczyć, że uczestnictwo w licytacji elektronicznej łączy się z obowiązkiem utworzenia indywidualnego konta w systemie teleinformatycznym na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (por. art. 986⁴ § 2 k.p.c.). Udział spółki w tym postępowaniu - licytacji (tzw. przetarg), jest możliwy tylko wtedy gdy założy ona konto na portalu przygotowanym i udostępnionym przez Krajową Radę Komorniczą (por. art. 986⁴ § 1-2 k.p.c.). W związku z aktualną sytuacją epidemiczną i sanitarną szczególnego znaczenia zyskuje możliwość nabycia nieruchomości w ramach sprzedaży zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej.

Zobacz więcej: Sprzedaż zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej

W ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym prawodawca wprowadził istotne i ważne zmiany, których nadrzędnym celem jest przeciwdziałanie procederowi, tzw. kradzieży spółek. Jest to czynność polegająca na zmianie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym na podstawie sfałszowanych dokumentów składanych przez podmioty nieuprawnione. W rezultacie, podstępem są wprowadzane wpisy w rubrykach KRS dotyczące zmiany sposobu reprezentacji podmiotu. Tym samym, oszuści przejmują reprezentację podmiotu – spółki bez jakiejkolwiek wiedzy i decyzji wspólników lub członków zarządu. Wprowadzona przez ustawodawcę nowelizacja ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego.

Instrumentem do osiągnięcia tego celu jest newsletter KRS rozsyłany emailem automatycznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ma on sygnalizować takie zdarzenia prawne jak: dokonanie wpisu w KRS czy też zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu (por. art. 10a u.k.r.s.). Za pośrednictwem newslettera KRS przesyłane będą jedynie podstawowe informacje, dostępne publicznie w aktach rejestrowych i w KRS.

Informacje przesyłane będą każdemu, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wskaże numer KRS podmiotu, którego informacje te mają dotyczyć. W celu otrzymywania informacji należy wskazać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego numer KRS podmiotu, którego mają dotyczyć przesyłane informacje. To z kolei, łączy się ze skorzystaniem z konta, o którym stanowi art. 53d ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2072, z późn. zm. dalej jako p.u.s.p.). Informacje przesyłane będą przez okres wskazany, nie dłużej niż przez rok, albo do chwili rezygnacji z otrzymywania tych informacji. Dopuszczalne będzie przedłużanie tego okresu, każdorazowo na czas nie dłuższy niż rok (por. art. 10a u.k.r.s.). Każdy będzie mógł otrzymywać jednocześnie informacje dotyczące nie więcej niż pięćdziesięciu podmiotów. W takiej sytuacji przedsiębiorca w natychmiastowy sposób uzyska dostęp do informacji w zakresie zmian rejestrowych dokonywanych w spółce. W wypadku próby dokonania „kradzieży spółki” newsletter KRS umożliwi przedsiębiorcy-spółce szybką reakcję i udaremnienie oszustwa z pomocą organów ścigania. Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki.

Instytucja newslettera KRS stanowi wygodny mechanizm zapobiegania przestępstwom gospodarczym. Należy zaznaczyć, że nowe przepisy prawne nie zwalniają uczestników obrotu gospodarczego z obowiązku zapoznawania się z treścią Krajowego Rejestru Sądowego oraz aktami rejestrowymi.

Sporządzenie planu przekształcenia jest pierwszą czynnością rozpoczynającą fazę przygotowawczą procesu przekształcenia handlowej spółki kapitałowej w spółkę osobową, por. art. 557 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 557 k.s.h., LEX/el. 2020. Obok planu przekształcenia ustawodawca obligatoryjnie wymaga opracowania załączników do niego, por. art. 558 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 558 k.s.h., LEX/el. 2014. Załączniki oraz plan przekształcenia zostają poddane kontroli biegłego rewidenta, por. art. 559 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 559 k.s.h., LEX/el. 2020.

Rezultatem przeprowadzonej kontroli przez biegłego jest opracowanie pisemnej opinii, por. art. 559 § 4 k.s.h.

Następną czynnością jest zawiadomienie wspólników o zamiarze podjęcia uchwały w sprawie przekształcenia, por. art. 560 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 560 k.s.h., LEX/el. 2020. W tym wypadku ustawodawca zapewnił wspólnikom w celu ochrony ich interesów prawo do informacji, przejawiające się w możliwości przeglądania planu przekształcenia oraz załączników, a także opinii biegłego por. art. 561 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 561 k.s.h., LEX/el. 2020.