Kidyba Andrzej, Przekształcenie spółki handlowej w inny typ spółki handlowej - reguły ogólne

Przekształcenie spółki handlowej w inny typ spółki handlowej - reguły ogólne

Celem niniejszej procedury jest wskazanie wszystkich elementów, jakie są konieczne do prawnie skutecznego przekształcenia określonego typu spółki handlowej w inny typ spółki handlowej, w tym spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej.

Ustawodawca w kodeksie spółek handlowych uregulował przekształcenia spółek handlowych. To oznacza, że aktualnie mogą się przekształcać spółki osobowe w inne typy spółek osobowych, por. art. 581 k.s.h. i nast., a także spółki osobowe w spółki kapitałowe, por. art. 571 k.s.h. i nast. Ponadto, ustawodawca dopuszcza przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową, por. art. 577 k.s.h. i nast., jak również przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową, por. art. 575 k.s.h. i nast. Przekształcenie spółki w inną spółkę polega na modyfikacji ustrojowej typu spółki bez zmiany przedmiotu jej działalności, sposobu jej prowadzenia, jak również bez zmiany większości jej wspólników, szerzej por. A. Kidyba, Komentarz do art. 551 k.s.h., LEX/el. 2014, także por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 maja 2010 r., I SA/Wr 92/10. Taka konstrukcja prawna przekształcenia łączy się z tożsamością podmiotową spółki handlowej przed i po dniu przekształcenia, por. art. 552 k.s.h., szerzej por. A. Kidyba, Sukcesja, kontynuacja, a może coś innego, MPH 2011, nr 1, s. 38 i nast. Z kolei, z tożsamości podmiotowej spółki handlowej wynika ciągłość, tj. kontynuacja praw i obowiązków. Swoim zakresem obejmuje ona zarówno obszar prawa prywatnego (m.in. stosunki zobowiązaniowe), jak również prawa publicznego (m.in. stosunki administracyjne, stosunku podatkowe), szerzej por. A. Kidyba, Sukcesja, kontynuacja…, op. cit., s. 38 i nast. Warto dodać, że procedurze przekształcenia nie może być poddana spółka handlowa w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku oraz spółka handlowa w upadłości, por. art. 551 § 4 k.s.h.

W ramach procedury przekształcenia można wyróżnić trzy fazy. Pierwsza z nich to faza przygotowawcza, tj. menedżerska, druga nazywana jest fazą podejmowania uchwał, tj. właścicielską. Tymczasem trzecia to faza rejestracji i ogłoszenia, szerzej por. A. Kidyba, Handlowe spółki osobowe, wyd. 4, Warszawa 2013, s. 142 i nast.

W praktyce gospodarczej może się tak zdarzyć, że przed dniem przekształcenia albo po dniu przekształcenia w związku z rozpoczętą licytacją spółka podejmie decyzję o zakupie nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Udział w tym procesie jest korzystny dla spółki w aspekcie ekonomicznym, gdyż może ona nabyć nieruchomość w korzystnej cenie, tj. niższej od wartości występującej na rynku nieruchomości. Jednocześnie zakupiona w tym trybie nieruchomość będzie stanowiła dodatkowy składnik majątku spółki przekształcanej albo spółki przekształconej.

Należy zaznaczyć, że uczestnictwo w licytacji elektronicznej łączy się z obowiązkiem utworzenia indywidualnego konta w systemie teleinformatycznym na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (por. art. 986⁴ § 2 k.p.c.). Udział spółki w tym postępowaniu - licytacji (tzw. przetarg), jest możliwy tylko wtedy gdy założy ona konto na portalu przygotowanym i udostępnionym przez Krajową Radę Komorniczą (por. art. 986⁴ § 1-2 k.p.c.). W związku z aktualną sytuacją epidemiczną i sanitarną szczególnego znaczenia zyskuje możliwość nabycia nieruchomości w ramach sprzedaży zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej.

Zobacz więcej: Sprzedaż zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej

W ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym prawodawca wprowadził istotne i ważne zmiany, których nadrzędnym celem jest przeciwdziałanie procederowi, tzw. kradzieży spółek. Jest to czynność polegająca na zmianie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym na podstawie sfałszowanych dokumentów składanych przez podmioty nieuprawnione. W rezultacie, podstępem są wprowadzane wpisy w rubrykach KRS dotyczące zmiany sposobu reprezentacji podmiotu. Tym samym, oszuści przejmują reprezentację podmiotu – spółki bez jakiejkolwiek wiedzy i decyzji wspólników lub członków zarządu. Wprowadzona przez ustawodawcę nowelizacja ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego.

Instrumentem do osiągnięcia tego celu jest newsletter KRS rozsyłany emailem automatycznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ma on sygnalizować takie zdarzenia prawne jak: dokonanie wpisu w KRS czy też zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu (por. art. 10a u.k.r.s.). Za pośrednictwem newslettera KRS przesyłane będą jedynie podstawowe informacje, dostępne publicznie w aktach rejestrowych i w KRS.

Informacje przesyłane będą każdemu, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wskaże numer KRS podmiotu, którego informacje te mają dotyczyć. W celu otrzymywania informacji należy wskazać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego numer KRS podmiotu, którego mają dotyczyć przesyłane informacje. To z kolei, łączy się ze skorzystaniem z konta, o którym stanowi art. 53d ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2072, z późn. zm. dalej jako p.u.s.p.). Informacje przesyłane będą przez okres wskazany, nie dłużej niż przez rok, albo do chwili rezygnacji z otrzymywania tych informacji. Dopuszczalne będzie przedłużanie tego okresu, każdorazowo na czas nie dłuższy niż rok (por. art. 10a u.k.r.s.). Każdy będzie mógł otrzymywać jednocześnie informacje dotyczące nie więcej niż pięćdziesięciu podmiotów. W takiej sytuacji przedsiębiorca w natychmiastowy sposób uzyska dostęp do informacji w zakresie zmian rejestrowych dokonywanych w spółce. W wypadku próby dokonania „kradzieży spółki” newsletter KRS umożliwi przedsiębiorcy-spółce szybką reakcję i udaremnienie oszustwa z pomocą organów ścigania. Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki.

Instytucja newslettera KRS stanowi wygodny mechanizm zapobiegania przestępstwom gospodarczym. Należy zaznaczyć, że nowe przepisy prawne nie zwalniają uczestników obrotu gospodarczego z obowiązku zapoznawania się z treścią Krajowego Rejestru Sądowego oraz aktami rejestrowymi.

Etap przygotowawczy, tzw. faza menedżerska, przy przekształceniu określonego typu spółki handlowej w inny typ spółki handlowej obejmuje określone ustawowo czynności faktyczne, jak również czynności prawne. Należą do nich przede wszystkim: sporządzenie planu przekształcenia oraz forma uchwały o jego przyjęciu, por. art. 557 k.s.h., por. A. Kidyba, Komentarz do art. 557 k.s.h., LEX/el. 2014, a także załączniki do planu przekształcenia, por. art. 558 k.s.h, por. A. Kidyba, Komentarz do art. 558 k.s.h., LEX/el. 2014. Zarówno plan przekształcenia, jak i załączniki do niego zostają zweryfikowane przez biegłego rewidenta, który wydaje w tym zakresie opinię tylko w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną, por. art. 559 k.s.h., por. A. Kidyba, Komentarz do art. 559 k.s.h., LEX/el. 2020.

UWAGA !

Warto zaznaczyć, że czynność w postaci poddania planu przekształcenia kontroli przez biegłych rewidentów została wyłączona, ściślej uchylona z obligatoryjnych elementów procedury przekształcenia. Należy podkreślić, że ustawodawca w art. 559 § 1 k.s.h. ograniczył obowiązki biegłego rewidenta w procesie przekształcenia. Obowiązek poddania planu przekształcenia badaniu przez biegłego rewidenta obejmuje swym zakresem tylko i wyłącznie przypadek przekształcenia w spółkę akcyjną. W praktyce oznacza to, że wymóg ten nie znajdzie zastosowania w pozostałych typach przekształceń (por. art. 559 § 1 k.s.h.) w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655).

Równocześnie wspólnicy zawiadamiani są przez spółkę handlową o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu, por. art. 560 k.s.h., por. A. Kidyba, Komentarz do art. 560 k.s.h., LEX/el. 2014, a także przysługuje im ustawowe prawo do informacji, którego zakres jest określony w art. 561 k.s.h., por. A. Kidyba, Komentarz do art. 561 k.s.h., LEX/el. 2014.

UWAGA !

Prawodawca uchylił obowiązek złożenia oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej wyrażony w art. 564 k.s.h. oraz uchylił czynność w postaci zawarcia umowy (albo podpisania statutu) spółki przekształconej zastępując ją uchwałą o przekształceniu (art. 556 pkt 4 k.s.h.; art. 563 § 2 k.s.h., por. w tym zakresie art. 563 k.s.h. w brzmieniu ustawy z dnia 19.07.2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655).

Jednakże ustawodawca utrzymał w mocy prawnej obowiązek zgłoszenia spółki przekształconej do sądu rejestrowego (art. 556 pkt 5 k.s.h.).