Korus Paweł, Przekształcenia podmiotowe procesu cywilnego w razie zbycia w toku sprawy rzeczy lub prawa w sprawach z zakresu prawa pracy

Przekształcenia podmiotowe procesu cywilnego w razie zbycia w toku sprawy rzeczy lub prawa w sprawach z zakresu prawa pracy

1. Z chwilą doręczenia pozwu zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej.

2. Zbywcą może być każda ze stron postępowania i zbycie może nastąpić w toku procesu nawet po obu jego stronach.

3. W doktrynie przeważa pogląd, że art. 192 pkt 3 k.p.c. ma zastosowanie do rzeczy oznaczonej co do tożsamości.

4. Istotne znaczenie praktyczne ma ocena skutków przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę (art. 23¹ k.p.) w toku postępowania o roszczenia związane z wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę. Problem dotyczy przy tym kwestii przejścia zakładu pracy już po rozwiązaniu umowy o pracę (na skutek wadliwego oświadczenia pracodawcy). W orzecznictwie przyjmuje się, że nieprzejęcie pracownika (z uwagi na fakt, że do rozwiązania umowy o pracę doszło przed przejściem zakładu) nie wyklucza możliwości dochodzenia roszczeń (np. o przywrócenie do pracy) w stosunku do nowego pracodawcy (zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 25 września 2008 r., II PK 44/08, OSNP 2010, nr 5–6, poz. 58).

1. Nabywca prawa lub rzeczy może przystąpić do toczącego się procesu, jednakże nie ma on takiego obowiązku. W sytuacji, w której nabywca nie przystąpi do procesu, zbywca jest nadal traktowany jako strona legitymowana w sprawie i działa w procesie również na rzecz nabywcy (por. orzeczenie SN z dnia 30 października 1952 r., C 1253/52, OSNCK 1953, nr 3, poz. 89).

2. Pomimo że nabywca nie przystępuje do procesu, powaga rzeczy osądzonej zapadłego w sprawie wyroku obejmuje swoimi granicami podmiotowymi również i nabywcę. Klauzula wykonalności może być nadana na rzecz lub przeciwko nabywcy, mimo że tytuł egzekucyjny na niego nie opiewa, albo przeciwko, lub na rzecz zbywcy. W takiej sytuacji przejście uprawnień lub obowiązków musi być wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1 k.p.c.). Jeżeli strona nie dysponuje takimi dokumentami, ma możliwość uzyskania wyroku ustalającego przejście uprawnienia na nabywcę (por. orzeczenie SN z dnia 30 października 1952 r., C 1253/52, wyrok SN z dnia 9 kwietnia 1963 r., III CR 26/63, PiP 1964, z. 10, s. 613 oraz uchwałę SN z dnia 30 stycznia 1964 r., III CO 36/63, RPEiS 1965, z. 2, s. 360).