Piaskowska Olga Maria, Przekazanie sprawy o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty sądowi rozpoznającemu sprawę o rozwód lub o separację

Przekazanie sprawy o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty sądowi rozpoznającemu sprawę o rozwód lub o separację

Regulacja normatywna, przewidziana w art. 445 k.p.c., dotyczy wszczęcia odrębnej sprawy o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi.

Sprawą o zaspokojenie potrzeb rodziny, w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.p.c., jest oparta na podstawie art. 27 k.r.o. sprawa z powództwa jednego małżonka przeciwko drugiemu małżonkowi o wykonanie obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez płacenie w tym celu stosownych kwot.

W myśl art. 27 k.r.o., oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Obowiązek wynikający z tego przepisu to obowiązek alimentacyjny (tak SN w uzasadnieniu uchwały z dnia 5 października 1982 r., II CZP 38/82, OSNCP 1983, nr 2-3, poz. 31 oraz wytyczne SN z dnia 16 grudnia 1987 r., OSNCP 1988, nr 4, poz. 42).

Artykuł 27 k.r.o. jest przepisem bezwzględnie obowiązującym, choć nie wyłącza możliwości zawierania porozumień między małżonkami, podejmowanych w ramach wynikających z zawartych w nim ogólnych postanowień. Jednakże zawarta między małżonkami umowa konkretyzująca ich obowiązki, sprzeczna z postanowieniami art. 27 k.r.o., jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 1 k.c.).

Małżonek może wystąpić przeciwko współmałżonkowi z żądaniem ustalenia obowiązku dostarczania małoletniemu dziecku środków utrzymania i wychowania na podstawie art. 27 k.r.o. lub, jako przedstawiciel ustawowy dziecka, może żądać zasądzenia alimentów na jego rzecz w oparciu o art. 128 i nast. k.r.o. Małżonek może także żądać świadczenia alimentacyjnego na swoją rzecz.

Dochodząc omawianych roszczeń na drodze procesowej, małżonek, który występuje z żądaniem, może je skierować do sądu bez względu na to, czy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, czy pozostają w faktycznej separacji. W literaturze wskazuje się, że dopuszczalne jest, aby sąd zasądził - uwzględniając możliwości zarobkowe i majątkowe każdego z małżonków - odpowiednią globalną sumę, obejmującą potrzeby wszystkich pozostających we wspólności domowej członków rodziny, w tym również tego z małżonków, przeciwko któremu wystąpiono z omawianym żądaniem, bądź żądanie, by sąd zasądził odpowiednie kwoty dla poszczególnych członków rodziny, z uwzględnieniem uzasadnionych potrzeb każdego z nich (por. J. Winiarz [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, K. Pietrzykowski (red.), Wyd. 3, Warszawa 2012). Wskazuje się również, że skoro obowiązujące przepisy nie zawierają stosownego zakazu, należy uznać za dopuszczalne zasądzenie procentowe w stosunku do możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego małżonka tego, co w wykonaniu spoczywającego na nim obowiązku winien świadczyć w ramach przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (por. uchwała SN (7) z 22.9.1979 r., III CZP 16/79, OSN 1980, nr 7-8, poz. 129).

Patrz także: Dochodzenie roszczeń alimentacyjnych w sprawach o rozwód i separację.

Przebieg procedury doręczenia odpisu pozwu ilustruje schemat: Doręczanie pism sądowych.