Borys Adrian, Przebieg uproszczonego postępowania restukturyzacyjnego

Przebieg uproszczonego postępowania restukturyzacyjnego

Procedura ma na celu przedstawienie przebiegu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego – tymczasowego postępowania wprowadzonego ustawą z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086) – dalej Tarcza 4.0. Procedura przedstawia zasady i przebieg tzw. uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego w porównaniu z już istniejącymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, uregulowane w art. 15–25 ustawy z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086) – dalej Tarcza 4.0, stanowi postępowanie nieautonomiczne; oparte jest na regulacji Prawa restrukturyzacyjnego dotyczącej postępowania o zatwierdzenie układu, do której odpowiedniego stosowania odsyła art. 15 ust. 1 Tarczy 4.0.

Z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, skorzystać mogą wszystkie podmioty posiadające zdolność restrukturyzacyjną (zob. art. 4 pr. restr.), tj.:

1) przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.);

2) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej nieprowadzącej działalności gospodarczej;

3) wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;

4) wspólnicy spółki partnerskiej.

Powyżej wskazane podmioty, chcąc skorzystać z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, w pierwszej kolejności zobowiązane są do zawarcia z doradcą restrukturyzacyjnym umowy o sprawowaniu nadzoru nad przebiegiem postępowania, o której mowa w art. 210 pr. restr.

Elementami treści umowy z doradcą restrukturyzacyjnym będzie określenie m.in.:

1) przedmiotu umowy, czyli przygotowania propozycji układowych, przeprowadzenia samodzielnego zbierania głosów lub/oraz przygotowania i przeprowadzenia zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem, występowania w postępowaniu o zatwierdzenie układu, w tym wykonywanie uprawnień nadzorczych przewidzianych w art. 22 Tarczy 4.0 do czasu uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu oraz sprawowanie funkcji nadzorcy wykonania układu na etapie wykonania układu;

2) obowiązków nadzorcy układu, czyli w szczególności sprawowania nadzoru nad majątkiem dłużnika, w szczególności wyrażaniem zgody na dokonanie przez dłużnika czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (art. 37 ust. 1 pr. restr. oraz art. 22 Tarczy 4.0) oraz sporządzenie planu restrukturyzacyjnego; przygotowanie wspólnie z dłużnikiem propozycji układowych; sporządzenie spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych; współpraca z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów przy zachowaniu praw wierzycieli; złożenie sprawozdania o możliwości wykonania układu (art. 37 ust. 2 pr. restr.);

3) obowiązków dłużnika, czyli w szczególności obowiązku zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 35 ust. 2 pr. restr.), oraz udzielania nadzorcy układu pełnych i zgodnych z prawdą informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz udostępnienie dokumentów dotyczących majątku i zobowiązań;

4) okresu pełnienia funkcji nadzorcy układu, jednakże w umowie może zostać uregulowany jedynie momentem początkowym okresu pełnienia funkcji nadzorcy układu. Zgodnie z art. 210 ust. 2 pr. restr., jeżeli umowa nie stanowi inaczej, nadzorca układu pełni swoją funkcję od dnia zawarcia umowy. Przed dniem rozpoczęcia pełnienia funkcji, wynikającym z przepisów prawa lub z umowy, nadzorca nie może wykonywać czynności formalnych przewidzianych przepisami prawa restrukturyzacyjnego, np. zbierania głosów, zwołania zgromadzenia wierzycieli; może natomiast wykonywać czynności przygotowawcze, w tym przygotowanie elementów treści planu restrukturyzacyjnego (zob. P. Filipiak [w:] P. Filipiak (red.), A. Hrycaj (red.), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, wyd. II, LEX 2020, komentarz do art. 35, uwaga 7).

Strony umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania nie mają swobody w zakresie kształtowania wynagrodzenia nadzorcy układu. Zgodnie z art. 21 Tarczy 4.0, w przypadku mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców wynagrodzenie nadzorcy układu nie może być wyższe niż 15% kwoty przeznaczonej dla wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu, a ponadto:

1) w przypadku gdy kwota przeznaczona dla wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu przekracza 100 000 złotych, wynagrodzenie od kwoty przewyższającej 100 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 3% kwoty przeznaczonej dla wierzycieli;

2) w przypadku gdy kwota przeznaczona dla wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu przekracza 500 000 złotych, wynagrodzenie od kwoty przewyższającej 500 000 złotych nie może przekroczyć równowartości 1% kwoty przeznaczonej dla wierzycieli.

Natomiast w przypadku prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu lub umorzenia postępowania, wynagrodzenie nadzorcy układu przewidziane w umowie nie może przekroczyć dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W zakresie ustalania wysokości wynagrodzenia nadzorcy układu stosuje się przepis art. 49 pr. restr.

W ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego nie stosuje się przepisu art. 36 ust. 1 pr. restr., przeciwwagą dla ochrony przedsiębiorstwa dłużnika – ochrona przed egzekucją oraz wypowiedzeniem kluczowych umów, przewidzianej w art. 16 ust. 3 Tarczy 4.0, jest bowiem ograniczenie prawa zarządu przedsiębiorstwem przez dłużnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 5 Tarczy 4.0, przed dokonaniem obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, dłużnik obowiązany jest do przygotowania propozycji układowych oraz spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych i przekazaniu ich nadzorcy układu.

W odróżnieniu od postępowania o zatwierdzenie układu, w przypadku uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, układem objęci są wierzyciele zabezpieczeni rzeczowo bez ich zgody, lecz po spełnieniu dodatkowych warunków przewidzianych w art. 17 Tarczy 4.0.

Zgodnie z powołaną regulacją, jeżeli propozycje układowe przewidują pełne zaspokojenie wierzytelności, o której mowa w art. 260 ust. 1 pr. restr., w terminie określonym w układzie, wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeżeli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła, albo jej zaspokojenie w stopniu nie niższym od tego, jakiego można się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia – do objęcia tej wierzytelności układem nie jest konieczna zgoda wierzyciela.

Regulacje powyższe stosuje się odpowiednio do wierzytelności zabezpieczonych w sposób określony w art. 249 pr. restr., tj. przez przewłaszczenie na zabezpieczenie oraz zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej.

Sporządzenie spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych jest istotne, gdyż warunkiem zatwierdzenia układu w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest, aby suma wierzytelności spornych nie przekraczała 15% sumy wierzytelności ogółem. Wymóg ten nie jest jednak badany przed otwarciem uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, a dopiero w jego toku, w ramach oceny wniosku o zatwierdzenie układu dokonywanej przez sąd restrukturyzacyjny. Sąd restrukturyzacyjny odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad nim (art. 165 ust. 3 pr. restr.). Obowiązkiem nadzorcy układu jest niezwłoczne poinformowanie dłużnika, że warunek ten nie jest spełniony.