Dauter Bogusław, Przebieg rozprawy

Przebieg rozprawy

Rozprawa służy merytorycznemu załatwieniu sprawy w danej instancji i obejmuje ciąg czynności, od jej otwarcia, aż do zamknięcia. Zasadą jest, że rozprawa ma charakter jawny, jedynie w określonych sytuacjach jawność ta może zostać wyłączona. Pozytywnym zakończeniem rozprawy jest jej zamknięcie, dające podstawę do wydania i ogłoszenia wyroku.

Otwarcie przez przewodniczącego składu orzekającego posiedzenia (por. art. 98 § 1 p.p.s.a.) jest pierwszą czynnością procesową, która początkuje rozpoznanie sprawy na rozprawie. Najczęściej posiedzeniem w rozumieniu art. 98 § 1 p.p.s.a. będzie posiedzenie sądu, na którym rozpoznawanych jest kilka spraw (rozpraw). Z procesowego punktu widzenia otwarcie posiedzenia nie ma istotnego znaczenia, oznacza tylko tyle, że z tym momentem sąd przystępuje do rozpoznania określonej sprawy (spraw), co do zasady na rozprawie (por. B. Dauter, Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2011, s. 346).

Przed rozpoczęciem rozprawy przewodniczący składu orzekającego zarządza wywołanie sprawy. Sprawę wywołuje protokolant poprzez powiadomienie stron, oczekujących przed salą rozpraw, że z tą chwilą będzie rozpoznawana sprawa, której dane (sygnatura, nazwy stron) uwidocznione są na wokandzie sądowej.

Wywołanie sprawy musi być prawidłowe. Okoliczność wywołania sprawy znajduje odzwierciedlenie (potwierdzenie) w protokole rozprawy.

Jeżeli strona nie brała udziału w rozprawie na skutek nieprawidłowego wywołania sprawy (np. na skutek wadliwości nagłośnienia lub mało nagłośnionego głosu protokolanta) musi w tym zakresie doprowadzić do sprostowania protokołu. Brak podstaw do sprostowania protokołu rozprawy w zakresie jej prawidłowego wywołania oznacza bezzasadność zarzutu pozbawienia strony obrony jej praw (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2000 r., I PKN 395/99, OSNP 2001, nr 16, poz. 506).

Po wywołaniu sprawy przewodniczący sprawdza obecność stron i ich pełnomocników, a w razie ich nieobecności, prawidłowość dokonanych zawiadomień. Następnie przewodniczący pyta obecne strony, czy zgłaszają wnioski formalne.

Co do zasady rozprawa ma charakter jawny. Na salę sądową wstęp mają poza stronami i osobami wezwanymi, tylko osoby pełnoletnie. Przewodniczący może zezwolić na obecność na posiedzeniu małoletnim (por. art. 95 § 1 p.p.s.a.).

W wyjątkowych sytuacjach jawność rozprawy może być wyłączona (por. art. 96, art. 97 p.p.s.a.).

Jeżeli zachodzą przesłanki przewidziane w art. 111 p.p.s.a. sąd łączy lub może połączyć kilka toczących się spraw do wspólnego rozpoznania, a także rozstrzygnięcia.