Zgoliński Igor, Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych

Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych

Postępowanie w stosunku do nieobecnych (in absentia) jest charakterystycznym postępowaniem, właściwym dla postępowania karnego skarbowego. Postępowanie w stosunku do nieobecnych może toczyć się jedynie w sytuacji, gdy podmiot nieobecny (sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego bądź podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej) przebywa stale za granicą albo nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju. Nie będzie zaś dopuszczalne w tych przypadkach, gdy wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości bądź oskarżony o przestępstwo skarbowe (odpowiednio podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej) ukrył się po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu. Nie jest nadto możliwe prowadzenie tego postępowania, gdy na etapie postępowania jurysdykcyjnego ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju podmiotu nieobecnego. Okoliczności warunkujące dopuszczalność prowadzenia postępowania w stosunku do nieobecnych powinny każdorazowo stanowić przedmiot odpowiednich ustaleń w toku postępowania, które następnie toczy się generalnie na zasadach ogólnych, przy czym nie stosuje się w tym przypadku przepisów, których dyspozycji nie można wykonać z powodu nieobecności sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego bądź nieobecności podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej. Odrębności te podyktowane są brakiem obecności strony postępowania, a co za tym idzie - brakiem jej aktywności procesowej. Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych regulują art. 174–177 k.k.s.

Momentem inicjującym procedurę jest wydanie przez organ prowadzący postępowanie karne skarbowe postanowienia o zastosowaniu trybu postępowania w stosunku do nieobecnych. Postanowienie to nie jest zaskarżalne. Jego wydanie jest dopuszczalne na każdym etapie postępowania, przy czym na etapie postępowania przygotowawczego może wymagać dodatkowego zatwierdzenia. Samo postanowienie powinno odpowiadać wymogom z art. 94 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - dalej k.p.k. - w zw. z art. 113 § 1 k.k.s, czyli zawierać:

1) oznaczenie organu oraz osoby lub osób wydających postanowienie;

2) datę wydania postanowienia;

3) wskazanie sprawy oraz kwestii, której postanowienie dotyczy;

4) rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej;

5) uzasadnienie.

W postępowaniu przygotowawczym, które nie jest prowadzone przez prokuratora, a toczy się w sprawie o przestępstwo skarbowe, postanowienie organu prowadzącego postępowanie wymaga zatwierdzenia przez prokuratora.