Zgoliński Igor, Przebieg negocjacji w zakresie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

Przebieg negocjacji w zakresie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności

Przepis art. 146 k.k.s. reguluje kwintesencję postępowania w przedmiocie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (d.p.o.). Generalnie rzecz ujmując, uzgodnienia w przedmiocie d.p.o. przebiegają w sposób zbliżony do tych, jakie odbywają się w ramach dobrowolnego poddania się karze przez podejrzanych o popełnienie przestępstw powszechnych, przewidzianych w art. 335 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1904 z późn. zm.) - dalej k.p.k. Zezwolenie na d.p.o. jest jednak charakterystyczną instytucją, znaną wyłącznie prawu karnemu skarbowemu. Ma charakter mieszany, materialno-procesowy. Oznacza to, że przebieg postępowania jest w sposób ścisły uzależniony od spełnienia przez sprawcę przesłanek o charakterze materialnym, wymienionym w art. 17 § 1 k.k.s., przy jednoczesnym niewystępowaniu materialnoprawnych przesłanek negatywnych, które zostały zawarte w art. 18 k.k.s. Samo złożenie przez sprawcę wniosku i spełnienie wymogów minimalnych nie oznacza jednak, że do porozumienia z organem doszło. Instytucja na charakter fakultatywny, co oznacza, że jeżeli organ nie akceptuje spełnionych już przez sprawcę wymogów, może przedstawić własne stanowisko i zakreślić swe wymogi, które sprawca powinien spełnić, aby doszło do konsensusu. Konsekwencją powyższego jest uzależnienie przez finansowy organ postępowania złożenia wniosku od uiszczenia należności publicznoprawnej (w całości, ale tylko wówczas, gdy faktycznie doszło do powstania uszczuplenia tej należności i nie została ona wcześniej uiszczona). W tym zakresie po stronie organu istnieje obowiązek w zakresie uzależnienia. Pozostałe elementy, wymienione w treści art. 146 § 2 k.k.s., mają już charakter fakultatywny. Przepis ten określa de facto maksymalne wymagania, jakie może stawiać sprawcy organ prowadzący postępowanie. Kodeks karny skarbowy przewiduje zatem zarówno minima, jak i maksima negocjacji w zakresie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

Negocjacje możliwe są dopiero wtedy, gdy sprawca złożył wniosek i spełnił wymogi minimalne, niezbędne, aby ubiegać się o zezwolenie na d.p.o.

Zobacz procedurę Złożenie przez sprawcę wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Krokiem rozpoczynającym procedurę jest w istocie rzeczy uznanie przez organ, że warunki, które już spełnił sprawca, nie są wystarczające do tego, aby mogło dojść do konsensualnego zakończenia postępowania karnego skarbowego w drodze zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Formy przekazania tego stanowiska organu mogą być dwie. Zasadniczo odbywa się to podczas przesłuchania sprawcy, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby organ o swym stanowisku poinformował sprawcę pisemnie. Finansowy organ postępowania przygotowawczego może zakreślić wymogi wyższe niż te, które określone są w art. 17 i 143 k.k.s., jednak nie wyższe niż te, które określa art. 146 § 2 k.k.s. Zasadniczą przesłanką jest uregulowanie w całości wymagalnej należności publicznoprawnej i nie podlega to żadnym negocjacjom. Jest to bowiem element obligatoryjny, stąd jeśli organ ustali, że występuje nieuiszczona należność, powinien wezwać sprawcę do jej zapłacenia. Dopiero po jej zapłacie możliwe jest przystąpienie do rzeczywistych negocjacji z organem.