Ambroziewicz Maciej, Proces tworzenia i funkcjonowania instrukcji bhp

Proces tworzenia i funkcjonowania instrukcji bhp

Przepisy bhp w art. 237⁴ § 2 k.p. obligują pracodawcę do wydawania szczegółowych instrukcji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

Obowiązek ten został doprecyzowany w § 41 ust. 1 r.b.h.p., zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;

2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;

3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;

4) udzielania pierwszej pomocy.

Powyższe instrukcje powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.

Przepisy bhp obligują pracodawcę do udostępniania pracownikom, do stałego korzystania, aktualnych instrukcji bhp dotyczących:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,

2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,

3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,

4) udzielania pierwszej pomocy.

Przepisy bhp nie precyzują kto powinien opracować instrukcje bhp. Pracodawca może również zlecić wykonanie takich instrukcji specjalistom spoza zakładu pracy, którzy przy udziale przedstawicieli pracowników macierzystego zakładu przygotują instrukcje dostosowane do specyfiki konkretnego zakładu pracy lub zlecić ich opracowanie własnym pracownikom.

Ważne!

Bardzo istotnym jest, aby pracodawca na autora instrukcji wybrał osobę potrafiącą precyzyjnie - a przy tym w sposób zrozumiały - sformułować właściwy przekaz pod adresem pracowników. Warto zauważyć, że wybrany pracownik nie musi być wcale ekspertem w przedmiotowym zakresie opracowywanej instrukcji, gdyż w jej opracowaniu mogą - a nawet powinni - brać również udział: przedstawiciel danej komórki organizacyjnej najlepiej znający specyfikę i zagrożenia występujące na stanowisku pracy (np. jej kierownik) oraz pracownik służby bhp. Pracodawcy, jak również osoby kierujące pracownikami, często stoją na stanowisku, że to pracownik służby bhp - jako osoba merytoryczna - powinna zająć się opracowaniem instrukcji. Nie zawsze jest to jednak właściwe rozumowanie, gdyż w dużych zakładach pracy, w których występuje wiele stanowisk pracy, maszyn i urządzeń, substancji chemicznych itp., gdyby to „behapowiec” miał sam opracowywać takie instrukcje dla całej firmy, to nie miałby czasu na realizację swoich podstawowych obowiązków (m.in. przeprowadzania kontroli stanowisk pracy). Nie każdy pracownik służby bhp, pomimo posiadania kwalifikacji formalnych, dobrej znajomości przepisów i zasad bhp, posiada również odpowiednią „umiejętność pisania”, tak ważną przy tworzeniu tego typu opracowań. Ponadto obciążanie pracownika służby bhp opracowywaniem instrukcji od „a do z”, byłoby sprzeczne z zapisami § 2 ust. 1 pkt 10 i § 2 ust. 2 r.s.b.h., gdyż zgodnie z przepisami do jego zadań należy ich opiniowanie.