Kamiński Ireneusz Cezary, Procedura pilotażowa i wyrok pilotażowy

Procedura pilotażowa i wyrok pilotażowy

Podczas rozpoznawania skargi ETPC może dostrzec, że ujawnia ona istnienie w danym państwie szerszego problemu o strukturalnym lub systemowym charakterze, który może prowadzić do licznych analogicznych skarg. Mechanizm pilotażowy ma na celu usunięcie w państwie istniejącego problemu i powstrzymanie kolejnych skarg. Procedura pilotażowa nie została przewidziana w Konwencji, lecz stworzył ją ETPC w 2004 r. Jej przebieg określa Reguła 61 Regulaminu proceduralnego ETPC (brzmienie reguły ETPC określił 21 lutego 2011 r.).

ETPC może dostrzec podczas rozpoznawania skargi, że ujawnia ona istnienie w danym państwie szerszego problemu o strukturalnym lub systemowym charakterze albo innej podobnej dysfunkcjonalności, które mogą prowadzić do licznych analogicznych skarg. Uprawnia to do użycia procedury pilotażowej.

Konstrukcja sprawy pilotażowej (procedury pilotażowej) nie została przewidziana w Konwencji. Stworzył ją ETPC w sprawie Broniowski przeciwko Polsce, dotyczącej tzw. mienia zabużańskiego (skarga nr 1443/96, wyrok Wielkiej Izby z dnia 22 czerwca 2004 r.). Ocenia się, że brak „ustawodawstwa zabużańskiego” mógł dotykać 80 tysięcy ludzi, potencjalnych skarżących do ETPC.

„Kodyfikacji” swojej praktyki dotyczącej procedury pilotażowej ETPC dokonał w dniu 21 lutego 2011 r., dodając Regułę 61 do Regulaminu proceduralnego ETPC.

ETPC użył procedury pilotażowej już kilkakrotnie. Wydane wyroki dotyczyły:

1. przewlekłości postępowań sądowych (Rumpf przeciwko Niemcom, wyrok z dnia 2 września 2010 r., skarga nr 46344/06; Vassilios Athanasiou i inni przeciwko Grecji, wyrok z dnia 21 grudnia 2010 r., skarga nr 50973/08; Dimitrov i Hamanov przeciwko Bułgarii wyrok z dnia 10 maja 2011 r., skargi nr 48059/06 i 2708/09; Finger przeciwko Bułgarii, wyrok z dnia 10 maja 2011 r., skarga nr 37346/05; Ümmühan Kaplan przeciwko Turcji, wyrok z dnia 20 marca 2012 r., skarga nr 24240/07; Michelioudakis przeciwko Grecji, wyrok z dnia 3 kwietnia 2012 r., skarga nr 54447/10; Glykantzi przeciwko Grecji, wyrok z dnia 30 października 2012 r., skarga nr 40150/09),

2. braku wykonania orzeczeń sądowych (Burdov przeciwko Rosji (nr 2), wyrok z dnia 15 stycznia 2009 r., skarga nr 33509/04; Olaru i inni przeciwko Mołdawii, wyrok z dnia 28 lipca 2009 r., skargi nr 476/07, 22539/05, 17911/08 i 13136/07; Yuriy Nikolayevich Ivanov przeciwko Ukrainie, wyrok z dnia 15 października 2009 r., skarga nr 40450/04),

3. niewykonywania decyzji o przyznaniu zasiłków (Gerasimov i inni przeciwko Rosji, wyrok z dnia 1 lipca 2014 r., skargi nr 29920/05, 3553/06, 18876/10, 61186/10, 21176/11, 36112/11, 36426/11, 40841/11, 45381/11, 55929/11 i 60822/11),

4. warunków istniejących w miejscach pozbawienia wolności (Ananyev i inni przeciwko Rosji, wyrok z dnia 10 stycznia 2012 r., skargi nr 42525/07 i 60800/08; Torreggiani i inni przeciwko Włochom, wyrok z dnia 8 stycznia 2013 r., skargi nr 43517/09, 35315/10, 37818/10, 46882/09, 55400/09, 57875/09 i 61535/09),

5. sytuacji prawnej osób, które nie wystąpiły o nadanie obywatelstwa po rozpadzie byłej Jugosławii (Kurić i inni przeciwko Słowenii, wyrok z dnia 12 marca 2014 r., skarga nr 26828/06),

6. wysokości czynszów regulowanych (Hutten-Czapska przeciwko Polsce, wyrok z dnia 19 czerwca 2006 r., skarga nr 35014/97),

7. nieprawidłowości występujących w systemie zwrotu walut obcych zdeponowanych przed rozpadem byłej Jugosławii (Suljagić przeciwko Bośni i Hercegowinie, wyrok z dnia 3 listopada 2009 r., skarga nr 27912/02; Ališić i inni przeciwko Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Serbii, Słowenii i byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, wyrok z dnia 16 lipca 2014 r., skarga nr 60642/08),

8. nieskuteczności systemu odszkodowań lub rekompensat za mienie znacjonalizowane w okresie komunistycznym (Atanasiu i Poenaru przeciwko Rumunii wyrok z dnia 12 października 2010 r., skargi nr 30767/05 i 33800/06; Maria Atanasiu przeciwko Rumunii, wyrok z dnia 12 października 2010 r., skargi nr 30767/05 i 33800/06),

9. generalnego zakazu udziału więźniów w wyborach (Greens i M.T. przeciwko Wielkiej Brytanii, wyrok z dnia 23 listopada 2010 r., skargi nr 60041/08 i 60054/08),

10. niewykonywania decyzji administracyjnych przyznających odszkodowania za mienie znacjonalizowane w okresie komunistycznym (Manushaqe Puto i inni przeciwko Albanii, wyrok z dnia 31 lipca 2012 r., skargi nr 604/07, 34770/09, 43628/07 i 46684/07),

11. braku efektywnego systemu odszkodowań dla osób zakażonych podczas transfuzji krwi (M.C. i inni przeciwko Włochom, wyrok z dnia 3 września 2013 r., skarga nr 5376/11).

Strona (w praktyce będzie to skarżący) może zwrócić się do ETPC z wnioskiem o użycie procedury pilotażowej.