Skibińska Małgorzata, Prawa i obowiązki pracownika – kontrola trzeźwości

Prawa i obowiązki pracownika – kontrola trzeźwości

Pracodawca, decydując się na wprowadzenie w zakładzie pracy kontroli trzeźwości lub podejmując decyzję o poddaniu jej pracownika, co do którego ma podejrzenie, że jest pod wpływem alkoholu, musi mieć na uwadze, że pracownikowi przysługują określone uprawnienia. Pracownik natomiast ma określone obowiązki.

Kontrole trzeźwości mogą być przeprowadzane w dwóch przypadkach, tj. w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy, te kontrole dotyczą wszystkich pracowników. Drugi przypadek, to tzw. kontrole prewencyjne. Tutaj pracodawca może kontrolować jedynie te osoby, które należą do grup pracowników wytypowanych (wskazanych) do kontroli w przepisach wewnątrzzakładowych. Kontrola trzeźwości ma na celu stwierdzenie braku obecności alkoholu w organizmie pracownika albo obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu lub stan nietrzeźwości. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

– stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo

– obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

– stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo

– obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Natomiast za równoznaczne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika uznaje się przypadki, w których zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu.

Badanie trzeźwości może być przeprowadzone za pomocą urządzenia elektronicznego mierzącego stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu, z użyciem ustnika, metodą spektrometrii w podczerwieni lub utleniania elektrochemicznego, zwanego analizatorem wydechu (alkomat), posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Jeżeli pierwszy pomiar jest dokonywany alkomatem mierzącym stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu metodą spektrometrii w podczerwieni, to otrzymanie wyniku ponad 0,00 mg/dm³, powoduje konieczność dokonania drugiego pomiaru niezwłocznie.

W przypadku dokonania pierwszego pomiaru analizatorem wydechu metodą utleniania elektrochemicznego oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm³, dokonuje się drugiego pomiaru po upływie 15 minut.

W razie dokonania pierwszego pomiaru alkomatem i uzyskania wyniku równego lub większego od 0,10 mg/dm³, a w drugim pomiarze wyniku 0,00 mg/dm³, robi się niezwłocznie trzeci pomiar tym samym alkomatem. Jeżeli jego wynik wynosi 0,00 mg/dm³, badanie nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu.

W przypadku uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/dm³, na alkomacie korzystającym z metody utlenienia elektrochemicznego, na żądanie pracownika, weryfikuje się go dwoma kolejnymi pomiarami – tym razem alkomatem stosującym metodę spektrometrii w podczerwieni.

Przepisy dopuszczają wykonanie badania trzeźwości alkomatem niewyposażonym w cyfrową prezentację wyniku pomiaru albo w ustnik, jeżeli producent przewiduje taki sposób jego eksploatacji.

Jeżeli badania trzeźwości wykonane alkomatem niewyposażonym w cyfrową prezentację wyniku pomiaru albo w ustnik wykaże obecność alkoholu, niezwłocznie przeprowadza się drugi pomiar.

Drugiego pomiaru dokonuje się alkomatem wyposażonym w ustnik oraz mierzącym stężenie alkoholu metodą spektrometrii w podczerwieni albo utlenienia elektrochemicznego.

Zasady przeprowadzania kontroli trzeźwości prewencyjnej muszą zostać ustalone w aktach wewnątrzzakładowych, takich jak regulaminy pracy, układy zbiorowe pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Omawiane kontrole mogą być wykonywane jedynie u tych pracowników, którzy należą do grup osób wskazanych w przepisach wewnątrzzakładowych jako te, które są objęte tymi kontrolami. W stosunku do grup pracowników niewymienionych w przepisach wewnątrzzakładowych kontroli prewencyjnych nie można przeprowadzać.

Pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o wprowadzeniu kontroli trzeźwości. Pracodawca musi przekazać pracownikom informację o wprowadzeniu kontroli, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, najpóźniej dwa tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

Nowo zatrudniony pracownik, który zgodnie z przepisami wewnątrzzakładowymi będzie objęty kontrolą trzeźwości również ma prawo do uzyskania informacji o kontroli. Ta informacja powinna być mu przekazana – w postaci papierowej lub elektronicznej –przed dopuszczeniem do pracy.