Bełczącki Robert Marek, Postępowanie ze skargi o wznowienie wniesionej od wyroku Sądu Najwyższego

Postępowanie ze skargi o wznowienie wniesionej od wyroku Sądu Najwyższego

Postępowanie ze skargi o wznowienie wniesionej od wyroku Sądu Najwyższego jest swoiste, bowiem kognicja Sądu Najwyższego nie sięga poza badanie dopuszczalności wznowienia. W myśl art. 412 § 4 k.p.c. jeżeli do rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania zakończonego wyrokiem właściwy jest Sąd Najwyższy, sąd ten orzeka tylko o dopuszczalności wznowienia, a rozpoznanie sprawy przekazuje sądowi drugiej instancji.

Postępowanie przed Sądem Najwyższym może zostać wznowione, jeśli zakończyło się wyrokiem (art. 399 § 1 k.p.c.), a wyjątkowo, na podstawie określonej w art. 401¹ k.p.c., także jeśli zakończyło się postanowieniem (art. 399 § 2 k.p.c.), a więc bez merytorycznego rozstrzygnięcia.

W świetle art. 407 i 408 k.p.c. bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie wyznaczają dwa zdarzenia. Pierwszym jest uprawomocnienie się wyroku kończącego postępowanie. W myśl art. 408 k.p.c. nie można żądać wznowienia po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (wówczas dzień uprawomocnienia się wyroku nie wpływa na bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie).

Wyroki Sądu Najwyższego stają się prawomocne (formalnie) z chwilą ogłoszenia na posiedzeniu jawnym, albo podpisania sentencji na posiedzeniu niejawnym. Nie przysługują od nich bowiem środki zaskarżenia.

Zdarzeniem drugim jest natomiast dowiedzenie się o istniejącej podstawie wznowienia. Zgodnie bowiem z art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym, liczonym od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

Chodzi tutaj o faktyczne dowiedzenie się, a nie możliwość dowiedzenia się przy zachowaniu należytej staranności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2000 r., IV CKN 2/00, OSNC 2000/10/192, Lex nr 40503).

W szczególny sposób określony został bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie opartej na podstawie przewidzianej w art. 401¹ k.p.c. W myśl art. 407 § 2 k.p.c. wówczas skargę wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, o którym mowa w art. 401¹ k.p.c.

Odnośnie do rozpoczęcia biegu termu - por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1975 r., I PO 23/73, OSNC 1975/10-11/157, Lex nr 1847; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1976 r., IV CZ 105/76, OSNC 1977/5-6/96, Lex nr 2060.