Kędziora Robert, Postępowanie wyjaśniające

Postępowanie wyjaśniające

Kodeks postępowania administracyjnego posługuje się pojęciem „postępowania wyjaśniającego” i „postępowania dowodowego” zamiennie (por. np. art. 35 § 3 i art. 95 § 1 k.p.a.). Należy podkreślić, że postępowanie dowodowe nie stanowi wyodrębnionej fazy procesu administracyjnego i może być prowadzone do momentu wydania decyzji administracyjnej. Ponieważ organ związany jest stanem faktycznym istniejącym w dniu orzekania, dowody można w zasadzie przeprowadzać aż do momentu wydania decyzji (podobnie NSA w wyroku z dnia 21 czerwca 1988 r., SA/Lu 151/88, ONSA 1988, nr 2, poz. 72, LEX nr 10017).

W postępowaniu administracyjnym obowiązkiem organu jest wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy. Organ musi więc podjąć wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 7 k.p.a.), przy czym czynności te muszą być zgodne z przepisami procesowymi. Natomiast o tym, jakie okoliczności mają znaczenie dla sprawy, a więc jakie okoliczności uczynić przedmiotem postępowania wyjaśniającego, decydują już normy prawa materialnego (wyrok NSA z dnia 20 września 2011 r., II GSK 870/10, LEX nr 1068887).

Regułą jest konieczność oparcia ustaleń faktycznych na zebranym materiale dowodowym. Czasem jednak dopuszczalne jest dokonanie ustaleń bez konieczności przeprowadzenia sformalizowanego postępowania dowodowego. Taką też możliwość należy rozważyć w pierwszej kolejności.