Wiśniewski Jarosław T., Postępowanie w wyniku powództwa osoby trzeciej o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji sądowej

Postępowanie w wyniku powództwa osoby trzeciej o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji sądowej

Niniejszy schemat dotyczy głównie proceduralnych zagadnień związanych z powództwem ekscydencyjnym. Zagadnienia materialnoprawne zostały szczegółowo omówione w osobnym schemacie.

Patrz również Sprawa z powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji sądowej

Powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji (tzw. powództwo ekscydencyjne) może wytoczyć jedynie osoba trzecia, czyli osoba, przeciwko której jako dłużnikowi nie została skierowana egzekucja (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 października 1995 r., III CZP 143/95, OSNC 1996, nr 2, poz. 24). Osobą trzecią nie jest małżonek dłużnika, przeciwko któremu została nadana klauzula wykonalności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2008 r., III CZP 105/08, OSNC 2009, nr 10, poz. 136).

Powództwo należy wytoczyć albo wyłącznie przeciwko wierzycielowi, albo - jeśli dłużnik zaprzecza prawu powoda (osoby trzeciej) - przeciwko wierzycielowi i dłużnikowi, między którymi zachodzi wówczas tzw. współuczestnictwo konieczne.

Jeżeli w drugim wypadku dłużnik nie został pozwany, sąd na podstawie art. 195 § 2 k.p.c. wezwie go do udziału w sprawie w charakterze pozwanego. Patrz również Wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego.

W pozwie należy podać wszystkie zarzuty uzasadniające zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji, pod rygorem utraty prawa zgłoszenia ich w dalszym postępowaniu, jeżeli zarzuty te mogły zostać powołane w pozwie (art. 843 § 2 k.p.c.). W konsekwencji zmiana podstawy powództwa przeciwegzekucyjnego jest niedopuszczalna (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2006 r., IV CSK 24/06, LEX nr 196635).

Postępowania wszczęte w wyniku powództw przeciwegzekucyjnych są postępowaniami odrębnymi (T. Wiśniewski, System prawa handlowego, Tom 7 Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, Warszawa 2007, s. 14–15), a zatem - zgodnie z art. 191 k.p.c. - w pozwie zawierającym żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności nie można dochodzić roszczeń innego rodzaju.

Do rozpoznania sprawy właściwy rzeczowo jest sąd według kryteriów określonych w art. 17 k.p.c., właściwy miejscowo ze względu na okręg, w którym prowadzi się egzekucję (art. 843 § 1 k.p.c.).

Miejsce prowadzenia egzekucji określa się na podstawie przepisów regulujących właściwość miejscową organu egzekucyjnego także wtedy, gdy do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną, co oznacza, że właściwość miejscową określić należy według następujących kryteriów.

Według miejsca zamieszkania lub pobytu albo siedziby dłużnika w wypadku egzekucji:

– z wynagrodzenia za pracę (art. 880 k.p.c.),

– z wierzytelności z rachunku bankowego (art. 889 § 1 k.p.c.),

– z innych wierzytelności (art. 895 § 1 k.p.c.),

– z innych praw majątkowych (art. 895 § 1 w zw. z art. 909 k.p.c.)

Według miejsca położenia rzeczy w wypadku egzekucji:

– z ruchomości (art. 844 § 1 k.p.c.),

– ze statków morskich (art. 1015 k.p.c.).

Według miejsca położenia nieruchomości w wypadku egzekucji z nieruchomości (art. 921 § 1 k.p.c.).

Tak określona właściwość sądu ma charakter właściwości wyłącznej, co wyłącza możliwość umownej zmiany tej właściwości (art. 46 § 2 k.p.c.) oraz uzasadnia branie pod rozwagę niewłaściwości sądu z urzędu także po doręczeniu pozwu (art. 200 § 1¹ i § 1² k.p.c.).

Ponieważ sprawa z powództwa ekscydencyjnego jest sprawą o prawa majątkowe w pozwie należy podać wartość przedmiotu sporu (art. 19 § 2 oraz art. 126¹ § 1 k.p.c.). Jest nią wartość zajętego przedmiotu.

Pozew podlega opłacie stałej w wysokości określonej w art. 13 ust. 1 u.k.s.c. w wypadku wartości przedmiotu sporu nie wyższej niż 20.000 zł. Gdy wartość przedmiotu sporu przewyższa sumę 20.000 zł lecz nie jest wyższa niż 40.000 zł pozew podlega opłacie stosunkowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (art. 13 ust. 2 u.k.s.c.). Natomiast jeśli wartość przedmiotu sporu przewyższa sumę 40.000 zł pozew podlega opłacie stałej w wysokości 2.000 zł (art. 13c pkt 3 u.k.s.c.).

Niezbędne koszty procesu strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego obejmują oprócz kosztów sądowych oraz kosztów nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony, także wydatki oraz wynagrodzenie jednego adwokata lub radcy prawnego (art. 98 § 3 i art. 99 k.p.c.).

Wysokość minimalnej stawki wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego oraz wysokość maksymalnej opłaty w razie udzielenia pomocy prawnej z urzędu zależy od wartości przedmiotu sprawy i w wypadku adwokatów określa się je według reguł wynikających z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1800) bądź z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1801), a w wypadku radców prawnych określa się je według reguł wynikających z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1804)) bądź z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1804)).