Bełczącki Robert Marek, Postępowanie w sprawie z wniosku o sprostowanie aktu stanu cywilnego

Postępowanie w sprawie z wniosku o sprostowanie aktu stanu cywilnego

Sprostowanie aktu stanu cywilnego dopuszczalne jest w drodze postępowania sądowego, w sytuacji gdy czynność ta nie może zostać przeprowadzona w postępowaniu administracyjnym. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego, kognicja sądu w sprawach sprostowania aktu stanu cywilnego jest zastrzeżona do przypadków, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego na podstawie przedłożonych mu dokumentów nie może ustalić prawidłowych danych w akcie lub dokumenty te nie są wystarczające (por. VII kadencja, druk sejm. nr 2620).

Krąg osób uprawnionych do złożenia wniosku wszczynającego postępowanie sądowe o sprostowanie aktu stanu cywilnego ograniczony jest do podmiotów określonych w art. 36 a.s.c. Inne osoby (organy) nie mają takiego uprawnienia. Brak jest także podstaw do wszczęcia takiego postępowania z urzędu (por. A. Czajkowska, E. Pachniewska, Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, orzecznictwo, wzory dokumentów i pism, Warszawa 2011).

Wniosek o sprostowanie aktu stanu cywilnego może złożyć, w myśl art. 36 a.s.c, osoba zainteresowana, prokurator lub kierownik urzędu stanu cywilnego.

Osobą zainteresowaną w sprawach o sprostowanie aktu stanu cywilnego jest każda osoba, której prawa (interesu prawnego) dotyczy wynik postępowania, przede wszystkim osoba, której stan cywilny jest lub zostanie stwierdzony w akcie będącym przedmiotem postępowania.

Niedopuszczalny jest wniosek o zmianę (uchylenie) prawomocnego postanowienia odtwarzającego akt stanu cywilnego. Dopuszczalny jest natomiast wniosek o unieważnienie lub sprostowanie odtworzonego w tym trybie aktu (por. postanowienie SN z dnia 27 lutego 1998 r., II CKU 150/97, LEX nr 519910).

Korekta płci podlega ujawnieniu w akcie stanu cywilnego w drodze wzmianki dodatkowej, a nie sprostowania. Nie jest dopuszczalne sprostowanie aktu stanu cywilnego w takim przypadku, gdy określenie płci w akcie przestało odpowiadać rzeczywistemu stanowi na skutek zdarzeń zaistniałych po sporządzeniu aktu. Sprostowanie aktu urodzenia może wchodzić w rachubę w przypadku zaistnienia błędu lub nieścisłości przy sporządzaniu aktu. Instytucja wzmianki dodatkowej służy natomiast zapewnieniu zgodności aktu stanu cywilnego ze stanem rzeczywistym, gdy na skutek zdarzeń zaszłych po sporządzeniu aktu, a mających wpływ na jego treść, wymaga on odpowiedniego uzupełnienia (por. uchwała SN z dnia 8 maja 1992 r., III CZP 40/92, LEX nr 162225; postanowienie SN z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 394/13, OSNC 2015 nr 4, poz. 51, LEX nr 1483363).

W postępowaniu o unieważnienie lub sprostowanie aktu urodzenia nie może być uwzględnione żądanie wykreślenia z aktu urodzenia danych dotyczących ojca, oparte na twierdzeniu, że nie złożył on oświadczenia o uznaniu dziecka lub że oświadczenie to dotknięte jest nieważnością. Sprawy o prawa stanu toczą się w trybie procesu, a orzeczenie wydane w procesie może dopiero stanowić podstawę zmiany aktu stanu cywilnego, która przybiera postać wzmianki dodatkowej (por. postanowienie SN z dnia 27 listopada 2007 r., IV CSK 287/07, OSNC-ZD 2008 nr 3, poz. 89, LEX nr 435669).