Wiśniewski Paweł, Postępowanie w sprawie z wniosku o podział majątku wspólnego

Postępowanie w sprawie z wniosku o podział majątku wspólnego

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Wspólność ustawowa ustaje przez śmierć jednego z małżonków, orzeczenie rozwodu (art. 56 § 1 k.r.o.) lub separacji (art. 54 § 1 i art. 61⁴ § 1 k.r.o.) albo jeżeli została ustanowiona rozdzielność majątkowa w drodze umowy (art. 51 k.r.o.), orzeczenia sądu (art. 52 § 1 k.r.o.) bądź z mocy prawa (art. 53 § 1 k.r.o.).

Wniosek o podział majątku wspólnego może złożyć jeden z małżonków bądź inna osoba zainteresowana dokonaniem podziału tego majątku, np. wierzyciel jednego z małżonków. Nie można przy tym żądać podziału majątku wspólnego dopóki trwa wspólność ustawowa (art. 35 k.r.o.).

We wniosku należy wskazać składniki majątku wspólnego, które mają podlegać podziałowi. W wypadku gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, należy przedstawić również dowody, które to potwierdzają (art. 680 § 2 w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.). Dowodem takim będzie przede wszystkim odpis z księgi wieczystej, gdyż domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 707 z późn. zm.). Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 36⁴ ust. 7 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 707 z późn. zm.), wydruki treści wyświetlonych w trybie przeglądania księgi wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie mają mocy dokumentów wydanych przez sąd.

Pożądane jest również, aby wnioskodawca, będący jednym z małżonków, sformułował swoją propozycję co do podziału majątku, w szczególności wskazując, które ze składników chce otrzymać. Wnioskodawca może również zgłosić żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (art. 43 § 2 k.r.o.). Poza tym wnioskodawca może żądać zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 k.r.o. i art. 567 § 1 k.p.c.), rozliczenia pobranych po ustaniu wspólności pożytków lub innych przychodów z majątku wspólnego, jak również rozliczenia spłaconych długów (art. 686 w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.). Opisane żądania powinny zostać określone w sposób precyzyjny, zgodnie z takimi samymi wymaganiami jak wypadku złożenia pozwu (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r., II CKN 395/97, LEX nr 50532; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 323/11, LEX nr 1164719). Niezgłoszenie tzw. roszczeń uzupełniających i im podobnych w toku sprawy o podział majątku w celu kompleksowego załatwienia wszelkich kwestii spornych między byłymi małżonkami zagrożone jest prekluzją - utratą prawa dochodzenia ich w odrębnym procesie (art. 618 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 i art. 567 § 3 k.p.c.).

We wniosku należy podać wartość przedmiotu sprawy, którą jest wartość wszystkich mających podlegać podziałowi składników majątku wspólnego. Od wartości tej zależy bowiem wysokość wynagrodzenia pełnomocników (adwokata lub radcy prawnego), a także dopuszczalność zaskarżenia orzeczenia sądu drugiej instancji, tj. złożenia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego (art. 519¹ § 2 k.p.c.).

Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 1000 zł (art. 38 ust. 1 u.k.s.c.). Jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku wspólnego (w takim wypadku musi być złożony przez oboje małżonków), opłata wynosi jedynie 300 zł (art. 38 ust. 1 u.k.s.c.).

Niezbędne koszty postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego obejmują oprócz kosztów sądowych oraz kosztów nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony, także wydatki oraz wynagrodzenie jednego adwokata lub radcy prawnego (art. 98 § 3 i art. 99 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Wysokość minimalnej stawki wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, jak i wysokość maksymalnej opłaty w razie udzielenia pomocy prawnej z urzędu, zależy od wartości udziału w majątku wspólnym i w wypadku adwokatów określa się je według reguł wynikających z § 2 w zw. z § 4 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1800) bądź z § 8 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r. poz. 1801), a w wypadku radców prawnych określa się je według reguł wynikających z § 2 w zw. z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r. poz. 1804) bądź z § 8 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r. poz. 1804).