Wiśniewski Paweł, Postępowanie w sprawie z wniosku o dział spadku

Postępowanie w sprawie z wniosku o dział spadku

Z chwilą nabycia spadku przez kilku spadkobierców powstaje wspólność majątku spadkowego. Do wspólności tej oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu (art. 1035 k.c.).

Spadek stanowi ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego. Ustaleniu kto jest spadkobiercą służy postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku.

Patrz również

Stwierdzenie nabycia spadku,

Postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy oraz

Postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu.

Wniosek o dział spadku może złożyć spadkobierca bądź inna osoba zainteresowana dokonaniem podziału majątku spadkowego, np. wierzyciel jednego ze spadkobierców.

We wniosku należy wskazać składniki majątku spadkowego, które mają podlegać podziałowi. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić również dowody, które to potwierdzają (art. 680 § 2 k.p.c.). Dowodem takim będzie przede wszystkim odpis z księgi wieczystej, gdyż domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 707 z późn. zm.) - dalej u.k.w.h. Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 36⁴ ust. 7 u.k.w.h., wydruki treści wyświetlonych w trybie przeglądania księgi wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie mają mocy dokumentów wydanych przez sąd.

Pożądane jest również, aby wnioskodawca, będący jednym ze spadkobierców, sformułował swoją propozycję co do działu spadku, w szczególności wskazując, które ze składników chce otrzymać. Poza tym wnioskodawca może żądać rozliczenia pobranych ze spadku pożytków lub innych przychodów, jak również rozliczenia spłaconych długów (art. 686 k.p.c.). Opisane żądania powinny zostać określone w sposób precyzyjny, zgodnie z takimi samymi wymaganiami jak w wypadku złożenia pozwu (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r., II CKN 395/97, LEX nr 50532; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 323/11, LEX nr 1164719). Niezgłoszenie tzw. roszczeń uzupełniających i im podobnych w toku sprawy o dział spadku w celu kompleksowego załatwienia wszelkich kwestii spornych między spadkobiercami zagrożone jest prekluzją - utratą prawa dochodzenia ich w odrębnym procesie (art. 618 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 i art. 567 § 3 k.p.c.).

We wniosku należy podać wartość przedmiotu sprawy, którą jest wartość wszystkich mających podlegać podziałowi składników majątku spadkowego. Od wartości tej zależy bowiem wysokość wynagrodzenia pełnomocników (adwokata lub radcy prawnego), a także dopuszczalność zaskarżenia orzeczenia sądu drugiej instancji, tj. złożenia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego (art. 519¹ § 4 pkt 4 k.p.c.).

Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 500 zł (art. 51 ust. 1 u.k.s.c.). Jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku (w takim wypadku musi być złożony przez wszystkich spadkobierców), opłata wynosi jedynie 300 zł (art. 51 ust. 1 in fine u.k.s.c.).

Niezbędne koszty postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego obejmują oprócz kosztów sądowych oraz kosztów nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony, także wydatki oraz wynagrodzenie jednego adwokata lub radcy prawnego (art. 98 § 3 i art. 99 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Wysokość minimalnej stawki wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, jak i wysokość maksymalnej opłaty w razie udzielenia pomocy prawnej z urzędu, zależy od wartości udziału spadkowego i w wypadku adwokatów określa się je według reguł wynikających z § 2 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1800) bądź z § 8 w zw. z § 12 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1801), a w wypadku radców prawnych określa się je według reguł wynikających z § 2 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1804) bądź z § 8 w zw. z § 12 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1804).