Kaczorowska-Kossowska Iwona, Postępowanie przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej - lekarz i lekarz dentysta

Postępowanie przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej - lekarz i lekarz dentysta

Postępowanie w zakresie odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów ma na celu ocenę działań i zaniechań lekarza z punktu widzenia zasad wykonywania zawodu zarówno tych zawartych w aktach prawa powszechnie obowiązującego, jak i zasad etycznych zawartych w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Odpowiedzialności zawodowej przed rzecznikiem podlegają osoby posiadające prawo wykonywania zawodu (pełne lub ograniczone) oraz osoby tymczasowo i okazjonalnie wykonujące zawód na terytorium RP. Co do zasady odpowiedzialność ta dotyczy tylko działań lekarza podjętych przez niego na terytorium Polski. Postępowanie przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej dzieli się na dwie fazy:

1. postępowanie (czynności) sprawdzające,

2. postępowanie wyjaśniające.

Postępowanie w zakresie odpowiedzialności zawodowej, w świetle art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 219, poz. 1708, z późn. zm.) - dalej u.i.l. - toczy się niezależnie od innych postępowań w sprawie prowadzonych równocześnie lub nawet zakończonych (karnych, cywilnych, pracowniczych czy administracyjnych). Należy jednak podkreślić, że do postępowania tego, zgodnie z art. 112 u.i.l., stosuje się w zakresie nieuregulowanym odpowiednio przepisy właściwe dla postępowania karnego zawarte w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) i w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 88, poz. 555, z późn. zm.) - dalej k.p.k. Przy czym ustawodawca wyłączył w całości możliwość stosowania przepisów o postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez organy ścigania, które jest ze swej istoty najbardziej zbliżone do postępowania przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej. Wywołuje to często problemy w interpretacji przepisów dotyczących postępowania przed rzecznikiem, które w ustawie o izbach lekarskich są dość skąpe, zaś jak już wskazano uzupełnianie braków w regulacji przepisami Kodeksu postępowania karnego jest niestety mocno ograniczone.

Podmiotem inicjującym postępowanie przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej może być zarówno osoba pokrzywdzona działaniem lub zaniechaniem członka samorządu lekarskiego, jak i inne osoby, które przekazały rzecznikowi informacje związane z wykonywaniem zawodu przez określoną osobę.

WAŻNE: należy w takim wypadku jednak podkreślić, iż stroną postępowania przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej jest jedynie pokrzywdzony, tj. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przewinienie zawodowe. Osoba zawiadamiająca, niebędąca jednocześnie pokrzywdzonym (np. członek rodziny żyjącego pacjenta), nie jest zatem stroną postępowania. Również sam rzecznik może z własnej inicjatywy (np. na podstawie informacji medialnej) podjąć decyzję o wszczęciu postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej.

W wypadku otrzymania przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej skargi jest on obowiązany, zgodnie z art. 55 ust. 2 u.i.l., do wstępnego zbadania sprawy, w tym okoliczności koniecznych do ustalenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia właściwego postępowania wyjaśniającego. W trakcie czynności sprawdzających rzecznik może przeprowadzać czynności dowodowe, z wyjątkiem jednak powoływania dowodu z opinii biegłego ani czynności wymagających spisania protokołu (art. 143 § 1 k.p.k.). Rzecznik może jednak przesłuchać w charakterze świadka osobę składającą skargę na lekarza oraz przeprowadzić inne czynności niewymagające sporządzenia protokołu (np. wystąpić o udostępnienie dokumentacji medycznej). Niedopuszczalne jest jednak w tej fazie postępowania przeprowadzanie jakichkolwiek czynności z udziałem lekarza, którego dotyczy postępowanie, w tym jego przesłuchiwanie.