Kochanowski Marcin, Postępowanie mandatowe w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 23 kwietnia 2022 r.
Autorzy:

Postępowanie mandatowe w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej

Postępowanie mandatowe w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej

Postępowanie mandatowe w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowe j

Przepis art. 116 § 2 k.k.s. wprowadza odmienne rozwiązania w zakresie postępowania mandatowego dotyczącego odpowiedzialności żołnierzy w czynnej służbie wojskowej za popełnione wykroczenie. Postępowanie w tym trybie dopuszczalne jest tylko wobec tej grupy żołnierzy i charakteryzuje się tym, że w przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w terminie kary grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego organ wystawiający mandat powinien zawiadomić prokuratora do spraw wojskowych.

Podmiotem uprawnionym do prowadzenia postępowania jest de facto każdy organ, który w swych kompetencjach ustawowych posiada możliwość wystawienia mandatu karnego (organ mandatowy).

We wszystkich przypadkach, wynikłych na tle tego rodzaju postępowań mandatowych (np. w przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego i następczego skierowania wniosku o ukaranie przez prokuratora do spraw wojskowych), sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest wojskowy sąd garnizonowy (także w przypadku zwolnienia żołnierza z czynnej służby wojskowej). Innymi słowy, w razie popełnienia wykroczenia skarbowego przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej, w sytuacjach określonych w art. 115 § 1a k.k.s., może on zostać ukarany grzywną nałożoną mandatem karnym, co wynika jasno z art. 116 § 2 k.k.s. W sytuacji gdy dojdzie do odmowy przyjęcia mandatu bądź też grzywna nałożona mandatem nie zostanie uiszczona w terminie, organ, który nałożył mandat, powinien zawiadomić prokuratora do spraw wojskowych (art. 116 § 3 k.k.s.). Jeżeli zaś mandat zostanie przyjęty i wyznaczona nim grzywna zostanie uiszczona w terminie, nie zawiadamia się prokuratora do spraw wojskowych o popełnionym wykroczeniu skarbowym. Przyjęcie mandatu karnego i zapłacenie kary grzywny kończy zatem sprawę odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe. Z kolei w razie popełnienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej wykroczenia skarbowego, lecz w realiach odmiennych niż określone w art. 115 § 1a k.k.s., za ich zgodą mogą osoby te zostać ukarane mandatem karnym. W przypadku odmowy przyjęcia mandatu organ powinien skierować sprawę do sądu powszechnego. Zawiadomienie prokuratora do spraw wojskowych lub wojskowego sądu garnizonowego następuje przy tym już na innej podstawie, którą określa art. 21 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - dalej k.p.k. - w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. (zob. J. Skorupka, Komentarz do art. 116 k.k.s. [w:] Kodeks karny skarbowy. Komentarz, I. Zgoliński (red.), LEX/el. 2018). Nie można też tracić z pola widzenia, że za popełnienie wykroczenia skarbowego osoby, o których mowa w art. 53 § 36 k.k.s., odpowiadają również dyscyplinarnie. Powinno być ono prowadzone równolegle z postępowaniem karnym w sprawie o wykroczenie skarbowe, a wówczas właściwy dowódca wojskowy jest obowiązany zawiadomić prokuratora do spraw wojskowych lub wojskowy sąd garnizonowy (w zależności od stadium postępowania o wykroczenie) o wynikach postępowania dyscyplinarnego i zastosowanych karach dyscyplinarnych (art. 116 § 1 zdanie drugie k.k.s.). Postępowanie dyscyplinarne może się jednak toczyć także po zakończeniu postępowania karnego.

Postępowanie mandatowe w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej prokurator właściwy do spraw wojskowych prokurator właściwy do spraw wojskowych otrzymanie zawiadomienia rozważanie zasadności wszczęcia postępowania wszczęcie postępowania odmowa wszczęcia postępowania żołnierz żołnierz dalszy możliwy bieg postępowania odmowa przyjęcia mandatu przyjęcie mandatu możliwe zachowania otrzymanie mandatu uiszczenie kary grzywny nieuiszczenie kary grzywny organ postępowania przygotowawczego organ postępowania przygotowawczego zawiadomienie prokuratora odebranie informacji o odmowie przyjęcia mandatu oczekiwanie na reakcję żołnierza zawiadomienie prokuratora o nieuiszczeniu grzywny przez żołnierza stwierdzenie popełnienia wykroczenia skarbowego przez żołnierza w czynnej służbie skierowanie sprawy do innego trybu ocena rodzaju postępowania wystawienie mandatu zakończenie postępowania skierowanie sprawy do postępowania mandatowego informacja o uiszczeniu grzywny 7 dni inny tryb tryb mandatowy

Krok: stwierdzenie popełnienia wykroczenia skarbowego przez żołnierza w czynnej służbie

Krokiem uruchamiającym procedurę jest stwierdzenie przez organ uprawniony do wystawienia mandatu, że wykroczenie skarbowe popełnił żołnierz w czynnej służbie.

Krok: ocena rodzaju postępowania

Kolejną czynnością jest zbadanie przez organ, w jakim trybie należy poprowadzić dalsze postępowanie - czy w trybie postępowania mandatowego, czy też w innym. Organ powinien więc ustalić, czy w realiach danej sprawy wystarczającą reakcją może być grzywna nałożona mandatem karnym. Postępowanie w sprawach o wykroczenia skarbowe popełnione przez żołnierzy w czynnej służbie zawodowej wszakże toczy się generalnie na zasadach ogólnych określonych w kodeksie karnym skarbowym. Obowiązują tu jednak odstępstwa określone w art. 116 § 1–4 k.k.s., a także wszelkie inne cechy, charakterystyczne dla sądownictwa wojskowego (por. T. Razowski, Komentarz do art. 116 k.k.s. [w:] P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX/el. 2018).