Przybysz Piotr, Postępowanie egzekucyjne prowadzone w sprawie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym przez organ egzekucyjny będący równocześnie wierzycielem

Postępowanie egzekucyjne prowadzone w sprawie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym przez organ egzekucyjny będący równocześnie wierzycielem

Postępowanie egzekucyjne w administracji jest zespołem czynności procesowych oraz działań faktycznych podejmowanych przez organ egzekucyjny, wierzyciela oraz zobowiązanego, jak również przez inne podmioty, takie jak między innymi uczestnicy czynności egzekucyjnych oraz osoby trzecie, związanych ze stosowaniem przymusu wobec zobowiązanego oraz innych podmiotów, który to przymus ma służyć doprowadzeniu do uiszczenia egzekwowanej należności.

Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez organ egzekucyjny będący równocześnie wierzycielem nabiera cech postępowania inkwizycyjnego (zob. Postępowanie egzekucyjne prowadzone w sprawie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym). Rozdzielenie funkcji wierzyciela oraz funkcji organu egzekucyjnego nadaje natomiast postępowaniu cechy postępowania kontradyktoryjnego - zobowiązany oraz wierzyciel toczą przed organem egzekucyjnym spór o sposób prowadzenia postępowania. Nie należy jednak pomniejszać znaczenia roli organu egzekucyjnego jako organu prowadzącego postępowanie.

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego następuje zgodnie z art. 26 § 3a u.p.e.a. z chwilą:

1) doręczenia wniosku o wszczęcie egzekucji administracyjnej i tytułu wykonawczego organowi egzekucyjnemu, jeżeli wierzyciel nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym;

2) nadania tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu tego tytułu do egzekucji administracyjnej, jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym;

3) wystawienia tytułu wykonawczego w przypadku przekształcenia zajęcia zabezpieczającego w zajęcie egzekucyjne.

Ustawa stanowi również, że wszczęcie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Wskazane w art. 26 § 5 u.p.e.a. pozostałe zdarzenia, których zaistnienie wyznacza chwilę wszczęcia egzekucji administracyjnej, odnoszą się do wszczęcia egzekucji należności pieniężnych.

Wszczęcia egzekucji administracyjnej nie można utożsamiać z wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Egzekucja administracyjna jest bowiem wszczynana i prowadzona w ramach postępowania egzekucyjnego.

Organ egzekucyjny będący równocześnie wierzycielem po stwierdzeniu uchylania się zobowiązanego od wykonywania obowiązku dokonuje wymaganych czynności i wystawia tytuł wykonawczy. W omawianej sytuacji nie sporządza się wniosku o wszczęcie egzekucji.

W sprawie podmiotów uprawnionych do żądania wykonania w drodze egzekucji obowiązków poddanych egzekucji administracyjnej patrz art. 5 u.p.e.a.

Jednolity tytuł wykonawczy oraz zagraniczny tytuł wykonawczy również stanowią podstawę do wszczęcia egzekucji (art. 26 § 1a u.p.e.a.), jednakże dokumenty te sporządza się w przypadku egzekwowania należności pieniężnych, a nie obowiązków o charakterze niepieniężnym.

W przypadku ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które uprzednio zostało umorzone z przyczyny określonej w art. 59 § 2 u.p.e.a., organ egzekucyjny ponownie wszczyna egzekucję administracyjną, jeżeli ujawni majątek lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne (art. 61 § 1 u.p.e.a.). Nie wystawia się wówczas nowego tytułu wykonawczego, ale prowadzi się ponowne postępowanie egzekucyjne na podstawie dotychczasowego tytułu wykonawczego. Jeżeli jednak organ egzekucyjny właściwy do ponownego wszczęcia egzekucji administracyjnej nie posiada dotychczasowego tytułu wykonawczego, to organ egzekucyjny będący wierzycielem wydaje dalszy tytuł wykonawczy na podstawie art. 26c u.p.e.a. (zob. art. 61 § 4 u.p.e.a.).

Organ egzekucyjny jest zobligowany do zbadania, czy tytuł wykonawczy oraz inne dołączone do niego dokumenty spełniają wymagania formalne oraz czy jest dopuszczalna egzekucja administracyjna w sprawie obowiązku o charakterze niepieniężnym wskazanego w tytule wykonawczym. Organ egzekucyjny bada również swoją właściwość do prowadzenia egzekucji.