Krywan Tomasz, Podzielona płatność w VAT

Podzielona płatność w VAT

Procedura pozwala ustalić czy może mieć zastosowanie mechanizm podzielonej płatności.

Z dniem 1.07.2018 r. do przepisów VAT został wprowadzony mechanizm podzielonej płatności. Jego istotą jest rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę w taki sposób, że część zapłaty odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na rachunek bankowy dostawcy, pozostała zaś część odpowiadająca kwocie VAT - na specjalne konto dostawcy (tzw. rachunek VAT), którego środkami dostawca może dysponować w bardzo ograniczony sposób (więcej na temat rachunku VAT). Dzięki temu dostawca - zważywszy że nie otrzymuje całej kwoty brutto od nabywcy na swój „zwykły” rachunek bankowy - nie będzie mógł przy przeprowadzaniu transakcji gospodarczych mających na celu wyłudzanie VAT szybko „zniknąć”, zatrzymując dla własnych korzyści należny VAT.

Do 31.10.2019 r. mechanizm podzielonej płatności mógł być stosowany jedynie do opłacania otrzymanych faktur. Z dniem 1.11.2019 r. nastąpiła zmiana w tym zakresie, tj. od tego dnia mechanizm podzielonej płatności może być wykorzystywany również w przypadku dokonywania – bez otrzymania faktury – całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi (zob. dodany od 1.11.2019 r. art. 108a ust. 1c ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm. - dalej u.p.t.u.).

Uprawnienie do dokonywania zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przysługuje wyłącznie podatnikom VAT. Podmiotom niebędącym podatnikami, w szczególności osobom prywatnym, uprawnienie do dokonywania płatności na zasadach mechanizmu podzielonej płatności nie przysługuje. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy z 15.12. 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 62), „mechanizm podzielonej płatności znajdzie zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli do transakcji B2B. W konsekwencji pozostaje bez wpływu na zakupy dokonywane przez konsumentów (nieprowadzących działalności gospodarczej), nie będzie możliwe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w transakcjach B2C”.

Uprawnienie do skorzystania z mechanizmu podzielonej płatności przysługuje również podatnikom wystawiającym faktury w ramach tzw. samofakturowania, czyli w imieniu i na rzecz sprzedawców (zob. art. 106d ust. 1 u.p.t.u.) Należy bowiem przyjąć fikcję prawną, że faktury wystawiane przez takich podatników są przez nich jednocześnie otrzymywane. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby bowiem nie tylko brak możliwości korzystania w omawianych przypadkach z mechanizmu podzielonej płatności, ale również brak możliwości odliczania VAT na podstawie faktur wystawianych w ramach samofakturowania (prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje bowiem nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny – zob. art. 86 ust. 10b pkt 1 u.p.t.u.).