Gil Piotr, Podział funduszów masy upadłości

Likwidacja składników masy upadłości poprzez ich np. sprzedaż jest poprzedzona etapem wstępnym. Według art. 306 p.u. syndyk przystępuje do sporządzenia: spisu inwentarza, oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. W ramach sporządzenia ostatniego z wymienionych dokumentów syndyk uwzględnia:

1) możliwość sprzedaży przedsiębiorstwa,

2) termin sprzedaży

oraz sporządza:

3) preliminarz wydatków

4) ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego.

Oszacowanie masy syndyk sporządza w każdym przypadku, jednak w szczególny sposób została uregulowana sytuacja, w której w skład masy upadłości wchodzi nieruchomość, prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub statek morski wpisany do rejestru okrętowego albo gdy - w przypadku upadłości przedsiębiorcy - możliwa jest sprzedaż jego przedsiębiorstwa w całości bądź sprzedaż zorganizowanej części takiego przedsiębiorstwa. W takich sytuacjach syndyk jest zobowiązany zlecić biegłemu rzeczoznawcy właściwej specjalności sporządzenie opisu i oszacowania wymienionych składników masy, zob. A. Machowska, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. Zagadnienia praktyczne, WK, Warszawa 2016.

Syndyk przedstawia sędziemu-komisarzowi sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości oparte na spisie inwentarza i oszacowaniu składników.

Na podstawie spisu inwentarza oraz innych dokumentów upadłego, jak również oszacowania wartości składników majątkowych wchodzących do masy upadłości syndyk sporządza sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie to niezwłocznie przedkłada sędziemu-komisarzowi. Jeżeli jednak z jakichkolwiek przyczyn syndyk nie może sporządzić:

1) spisu inwentarza,

2) oszacowania,

3) planu likwidacji lub

4) sprawozdania finansowego

w terminie 30 dni liczonym od daty ogłoszenia upadłości, o którym to terminie mowa w art. 306 p.u., to składa sędziemu-komisarzowi, w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości, pisemne sprawozdanie ogólne o stanie masy upadłości i o możliwości zaspokojenia wierzycieli. Złożenie sprawozdania ogólnego nie zwalnia syndyka od obowiązku sporządzenia:

1) spisu inwentarza,

2) oszacowania,

3) planu likwidacji lub

4) sprawozdania finansowego.

Syndyk w najkrótszym terminie sporządzi i przedstawi te dokumenty sędziemu-komisarzowi. Pierwszy etap postępowania upadłościowego wiąże się z ustaleniem nie tylko tego czy podmiot, który zainicjował wszczęcie postępowania posiada uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, czy dłużnik ma zdolność upadłościową, czy istnieją podstawy do ogłoszenia jego upadłości, czy do czasu zakończenia postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości można zabezpieczyć majątek dłużnika, ale również z ustaleniem składników masy upadłości. Temu celowi służy opracowanie przez syndyka m.in.:

1) spisu inwentarza,

2) oszacowania,

3) planu likwidacji

i w efekcie przedstawienie sędziemu-komisarzowi sprawozdania finansowego.

Ustalenie składu masy upadłości wymaga jednak nie tylko sporządzenia spisu inwentarza, lecz także spisu należności, o którym mowa w art. 69 ust. 1 p.u. Plan likwidacyjny powinien obejmować proponowane przez syndyka sposoby sprzedaży składników majątku upadłego. W szczególności obejmuje propozycję sprzedaży przedsiębiorstwa, określenie terminu sprzedaży, preliminarza wydatków oraz ekonomicznego uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Plan likwidacyjny stanowi rezultat ustaleń poczynionych przez syndyka w przedmiocie m.in. dalszego prowadzenia postępowania. Syndyk w planie proponuje - jego zdaniem - najbardziej opłacalny, najkorzystniejszy model przeprowadzenia postępowania. Wyznacza jego kierunki i prognozuje jego przebieg. Co do zasady, ewentualna sprzedaż przedsiębiorstwa jako całości może i powinna nastąpić w ramach przygotowanej likwidacji. W miarę obejmowania składników masy albo uzyskiwania ich równowartości syndyk składa uzupełnienie spisu inwentarza. Jak zatem widać, spis inwentarza nie jest dokumentem sporządzonym raz na zawsze, a jego treść może ulegać aktualizacji. Ta sama zasada, odpowiednio, ma zastosowanie do spisu należności, który syndyk sporządza na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych. Przy sporządzaniu w szczególności spisu inwentarza istotne jest domniemanie, że rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego. Oczywiście może się zdarzyć, że w posiadaniu upadłego znajdą się przedmioty należące do osób trzecich, wciągnięcie przedmiotu do spisu inwentarza w żadnym wypadku nie przesądza o ich własności, natomiast należy je mimo wszystko wykazać, z odpowiednią adnotacją. Zob. A. Machowska, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. Zagadnienia praktyczne, WK, Warszawa 2016.