Bartosiewicz Adam, Podstawa opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn - spadkobranie

Podstawa opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn - spadkobranie

Procedura przedstawia zasady ustalania podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w przypadku nabycia majątku tytułem spadkobrania.

Nabycie majątku tytułem spadkobrania jest przedmiotem podatku od spadków i darowizn. Podatek (w przypadku spadkobrania) jest wymierzany według skali podatkowej od podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 z późn. zm.) - dalej u.p.s.d., podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość). Należy więc ustalić, czy na odziedziczonych rzeczach lub prawach ciążą jakieś długi bądź ciężary. Podlegają one bowiem odliczeniu od wartości otrzymanych tytułem darowizny rzeczy lub praw.

Jak wskazał WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 21 maja 2008 r., I SA/Wr 1897/07: „pojęcie długów obejmuje wszelkie roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem spadku. Ciężarem jest natomiast inne niż dług obciążenie odziedziczonych rzeczy i praw majątkowych, zmniejszające w chwili nabycia ich wartość rynkową”.

Ciężarem nieruchomości - w rozumieniu przepisów, o których mowa - jest hipoteka (zob. wyrok NSA z dnia 18 maja 2012 r., II FSK 2158/10).

Zobowiązania podatkowe spadkodawcy nie są ciężarem spadku (zob. wyrok NSA z dnia 23 lutego 2012 r., II FSK 1654/10).

„Roszczenie o wypłatę zachowku (istniejące przed «wykonaniem», czyli wpłatą tegoż zachowku) można zaliczyć do długów spadku w świetle art. 7 ust. 1 u.p.s.d. Niewypłacony zachowek (roszczenie) jest długiem spadkowym na podstawie art. 7 ust. 1 u.p.s.d., zapłacony zachowek zaś jest długiem spadkowym na podstawie art. 7 ust. 3 u.p.s.d., w obu przypadkach pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn” (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 25 września 2013 r., I SA/Sz 569/13).

Inaczej niż w przypadku darowizny, w przypadku spadkobrania, pojęcie długów i ciężarów jest rozumiane szerzej. Zgodnie bowiem z przepisami u.p.s.d., do długów i ciężarów spadku zalicza się również koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie, oraz koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.) dotyczących spadków.

Jak wskazał WSA w Krakowie z dnia 5 marca 2013 r., I SA/Kr 1102/12: „chodzi tu natomiast o wydatki, jakie w związku z chorobą musiał realnie ponieść spadkobierca ze swoich środków np. na leki, wizyty lekarskie, rehabilitację, odpowiedni sprzęt rehabilitacyjny, wynajętego opiekuna itp.”.

Z kolei w wyroku z dnia 7 marca 2008 r., I SA/Kr 1005/07, WSA Krakowie stwierdził: „Do wydatków związanych z pogrzebem zalicza się wszystkie wydatki związane bezpośrednio z uroczystością pogrzebową i mające z nią związek czasowy. Koszty pogrzebu obejmują koszty uroczystości pogrzebowej, przewozu zwłok, zakupu trumny i wieńców, nekrologów, odzieży żałobnej, miejsca na cmentarzu, mszy żałobnych, kremacji, poczęstunku dla najbliższej rodziny”.