Bełczącki Robert Marek, Oznaczenie sądu właściwego miejscowo

Oznaczenie sądu właściwego miejscowo

1. Ustawodawca musi liczyć się z sytuacją, gdy okoliczności sprawy nie pozwalają na ustalenie właściwości miejscowej sądu według przepisów regulujących taką właściwość. Z tego względu, w art. 45 k.p.c. przewidziano wyjątkową możliwość oznaczenia przez Sąd Najwyższy sądu, przed który należy wytoczyć powództwo w takim przypadku.

2. Wniosek o oznaczenie sądu, przed który należy wytoczyć powództwo, powód może zgłosić przed wniesieniem pozwu.

1. O oznaczenie sądu miejscowo właściwego wystąpić może również sąd, do którego powód wniósł pozew i który stwierdził, że zachodzi niemożność ustalenia właściwości miejscowej zgodnie z przepisami. W tym przypadku na etapie przed doręczeniem pozwanemu odpisu pozwu, chodzić może jedynie o właściwość według przepisów o właściwości wyłącznej. Zgodnie bowiem z art. 202 zd. pierwsze i drugie k.p.c., przed doręczeniem odpisu pozwu sąd z urzędu bada jedynie właściwość wyłączną, jako niedającą się usunąć za pomocą umowy prorogacyjnej. Natomiast niemożność prawidłowego ustalenia przez sąd właściwości ogólnej lub przemiennej może stać się podstawą wniosku, jeśli po doręczeniu odpisu pozwu pozwany podniesie zarzut niewłaściwości na podstawie przepisów o właściwości ogólnej lub przemiennej (por. postanowienie SN z dnia 24 października 1966 r., II CO 9/66, OSNC 1967, nr 4, poz. 77, LEX nr 498).

2. Z kolei, jeśli w sprawie nie zachodzi konieczność ustalenia właściwości wyłącznej, a pozwany po doręczeniu odpisu pozwu nie podniesie kwestii właściwości ogólnej lub przemiennej i wda się w spór co do istoty sprawy, wówczas nie będzie potrzeby występowania przez sąd o oznaczenie sądu właściwego miejscowo. Przez wdanie się w spór pozwanego co do istoty sprawy, dojdzie bowiem niejako do zawarcia między stronami umowy prorogacyjnej w sposób milczący, która stanie się źródłem właściwości sądu, do którego wniesiony został pozew.

3. Wystąpienie sądu może mieć miejsce tylko pod warunkiem, że uprzednio w sprawie nie zostało wydane postanowienie o przekazaniu sprawy, którym sąd ten jest związany (por. postanowienie SN z dnia 25 października 1995 r., I PO 10/95, OSNP 1996, nr 10, poz. 148, LEX nr 23589).