Krywan Tomasz, Osoby uprawnione do zarządu przedsiębiorstwem w spadku do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego

Osoby uprawnione do zarządu przedsiębiorstwem w spadku do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego

Procedura pozwala ustalić osoby uprawnione do zarządu przedsiębiorstwem w spadku do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

W dniu 25.11.2018 r. weszła w życie ustawa z 5.07.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz.U. z 2021 r. poz. 170 ze zm.) – dalej u.z.s. Celem ustawy jest stworzenie ram prawnych dla płynnej kontynuacji działalności wykonywanej wcześniej przez zmarłego przedsiębiorcę – osobę fizyczną po jej śmierci, do czasu ustalenia następców prawnych przedsiębiorcy i rozstrzygnięcia o dalszych losach przedsiębiorstwa. Ustawa reguluje w związku z tym zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.

Centralną instytucją tej ustawy jest zarząd sukcesyjny pełniony przez zarządcę sukcesyjnego. Jest to tymczasowy zarząd przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela.

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego najczęściej wymaga czasu. Dlatego też ustawodawca określił osoby, które mogą dokonywać tzw. czynności zachowawczych, tj. czynności koniecznych do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego (odnośnie do ustanowienia zarządu sukcesyjnego – zob. procedura Ustanowienie zarządu sukcesyjnego).

W art. 13 ust. 3 pkt 1 i 2 u.z.s. określony jest przy tym przykładowy katalog czynności koniecznych do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Są to w szczególności czynności polegające na:

1) zaspokajaniu wymagalnych roszczeń lub przyjmowaniu należności, które wynikają ze zobowiązań przedsiębiorcy związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, powstałych przed jego śmiercią;

2) zbywaniu rzeczowych aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

Osoby uprawnione do dokonywania czynności koniecznych do zachowania majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku mogą także dokonywać czynności zwykłego zarządu w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę przed jego śmiercią, jeżeli ciągłość tej działalności jest konieczna do zachowania możliwości jej kontynuacji lub uniknięcia poważnej szkody (zob. art. 13 ust. 2 u.z.s.).

To, jakie osoby mogą dokonywać czynności zachowawczych (w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego) zależy od tego czy uprawomocniło się postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, czy zarejestrowany został akt poświadczenia dziedziczenia, lub czy wydane zostało europejskie poświadczenie spadkowe.