Krywan Tomasz, Opodatkowanie dochodów z nabywanych wierzytelności – nowe zasady od 2019 r. i przykładowe rozliczenie

Opodatkowanie dochodów z nabywanych wierzytelności – nowe zasady od 2019 r. i przykładowe rozliczenie

Procedura wskazuje na przykładzie obowiązujące od 1.01.2019 r. zasady opodatkowania dochodów z nabywanych wierzytelności.

Na gruncie przepisów obowiązujących do końca 2018 r. przyjmowano, że wydatek na nabycie wierzytelności stanowi dla nabywcy koszt uzyskania przychodów dopiero w momencie uzyskania przychodu w postaci zapłaty całości należności. W przypadku częściowej zapłaty wydatek ten był kosztem uzyskania przychodu w proporcji uiszczonej wpłaty do osiągniętego przychodu (zob. przykładowo wyrok NSA z 20.09.2011 r., II FSK 615/10). Powodowało to, że jeżeli spłacana jest jedynie część wierzytelności, za koszt uzyskania przychodów danego roku podatkowego mogła być uznana również tylko taka część poniesionych na nabycie tej wierzytelności wydatków, jaka dotyczyła przychodów uzyskanych przez podatnika w związku z wyegzekwowaną spłatą wierzytelności. Jeżeli więc kwota wierzytelności była spłacana przez dłużnika w różnych latach, wówczas koszty również były uznawane za koszty uzyskania przychodów w takiej wysokości, jaka odpowiadała spłacie wierzytelności w danym roku, czyli proporcjonalnie do uzyskanego przychodu.

Z początkiem 2019 r. stan prawny w tym zakresie uległ zmianie. Z dodanych art. 23 ust. 1 pkt 34b ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. z 2024 r. poz. 226 ze zm. - dalej u.p.d.o.f., oraz art. 16 ust. 1 pkt 39a ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.) - dalej u.p.d.o.p., wynika, że koszty nabycia wierzytelności mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w kwocie uzyskanego z tych wierzytelności przychodów, do momentu zrównania się przychodu ze spłaty wierzytelności z kwotą poniesionego na jej nabycie wydatku (tj. innymi słowy, do momentu rozliczenia całości wydatków na nabycie określonej wierzytelności bądź pakietu wierzytelności).

W stanie prawnym obowiązującym od 1.01.2019 r. odzyskanie przez podatnika 200 zł skutkuje powstaniem u niego przychodu w wysokości 200 zł oraz możliwością rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w wysokości 200 zł (dzięki dodawanemu art 23 ust. 1 pkt 34b u.p.d.o.f.). W efekcie u podatnika nie powstanie dochód.

Inaczej rzecz się miała na gruncie przepisów obowiązujących do końca 2018 r. W takim bowiem przypadku u podatnika powstałby przychód w wysokości 200 zł oraz koszt uzyskania przychodów w wysokości 40 zł (200 zł x 1/5). W efekcie u podatnika powstałby dochód w kwocie 160 zł.