Kaczorowska-Kossowska Iwona, Opłacanie składek członkowskich na samorząd lekarski po dniu 1 stycznia 2015 r. - zasady podlegania obowiązkowi opłacania składki

Opłacanie składek członkowskich na samorząd lekarski po dniu 1 stycznia 2015 r. - zasady podlegania obowiązkowi opłacania składki

Procedura określa zasady podlegania obowiązkowi opłacania składki członkowskiej na samorząd lekarski, ich wysokość oraz sposób i terminy zapłaty.

Obowiązek opłacania składki członkowskiej na samorząd lekarski wynika z uchwały nr 27/14/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 5 września 2014 r. w sprawie wysokości składki członkowskiej (Lekarz nr 9, poz. 5) - dalej uch.w.s., która została wydana na postawie kompetencji przewidzianej przez art. 39 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 219, poz. 1708 z późn. zm.) - dalej u.i.l.

Obecnie obowiązująca uchwała zastąpiła z dniem 1 stycznia 2015 r. poprzednią, tj. nr 8/08/V Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 4 kwietnia 2008 r. w sprawie wysokości składki członkowskiej (Lekarz nr 4, poz. 4). Nowa uchwała nieco odmiennie niż poprzednia reguluje zasady zwalniania z obowiązku opłacania comiesięcznych składek, nie przewiduje ponadto możliwości obniżenia wysokości comiesięcznej składki członkowskiej. Zmiany w zakresie uprawnień lekarzy i lekarzy dentystów skutkowały koniecznością wprowadzenia do uchwały tzw. przepisów przejściowych. Zgodnie z § 4 ust. 1 uch.w.s. lekarz (lub lekarz dentysta), który przed wejściem w życie uchwały, tj. przed dniem 1 stycznia 2015 r., miał ustaloną miesięczną wysokość składki na kwotę 10 zł, opłaca składkę w tej kwocie do czasu nabycia prawa do całkowitego zwolnienia z obowiązku opłacania składki. Natomiast lekarz (lekarz dentysta), który przed wejściem w życie uchwały, uzyskał prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania składki, zachowuje prawo do zwolnienia do czasu zaistnienia zdarzenia skutkującego powstaniem obowiązku opłacania składki.

Zgodnie z art. 2 ust. 4 u.i.l. okręgową izbę lekarską (ew. wojskową izbę lekarską) tworzą lekarze wpisani na odpowiednią listę członków. Oznacza to, że przynależność do samorządu jest obligatoryjna dla tych lekarzy i lekarzy dentystów, którzy chcą zgodnie z prawem wykonywać swój zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zasadę tę potwierdza art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z późn. zm.) - dalej u.z.l.l.d. - lekarz, który uzyskał prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu, podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwą okręgową radę lekarską (czyli na listę członków właściwej izby). Na mocy obowiązujących przepisów ustawowych oraz w świetle treści aktualnej uchwały w sprawie wysokości składki członkowskiej nie do podważenia jest obowiązek comiesięcznego opłacania należności na izbę lekarską przez każdego lekarza i lekarza dentystę posiadającego prawo wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obowiązek opłacania składki powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym lekarz, lekarz stażysta:

1) został wpisany do rejestru członków okręgowej lub wojskowej izby lekarskiej;

2) utracił prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania składki.

Ad 1 - wpis do rejestru członków okręgowej lub wojskowej izby lekarskiej

Lekarz (lekarz dentysta) lub lekarz stażysta zamierzający wykonywać swój zawód w Polsce, spełniający wszystkie ku temu warunki występuje o nadanie prawa wykonywania zawodu do właściwej okręgowej izby lekarskiej (więcej w procedurze: Przyznawanie prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty obywatelowi Unii Europejskiej. Co do zasady prawo to zostaje przyznane niezwłocznie po złożeniu wszystkich dokumentów określonych ustawą, nie później jednak niż w terminie miesiąca od dnia ich złożenia (art. 6a ust. 1 u.z.l.l.d.). Z chwilą nadania prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty wnioskodawca zostaje również wpisany na listę członków okręgowej izby lekarskiej. Moment wpisu do rejestru jest decydujący w odniesieniu do chwili powstania obowiązku opłacania składek członkowskich. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 pkt 1 uch.w.s. obowiązek opłacania składki powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym lekarz, lekarz stażysta został wpisany do rejestru członków okręgowej lub wojskowej izby lekarskiej. Jeżeli więc uchwała o wpisie została podjęta w dniu 10 lutego, obowiązek zapłaty składki członkowskiej powstanie już od dnia 1 marca. Decydujący przy tym jest moment podjęcia uchwały o wpisie, a nie np. jej doręczenie wnioskodawcy, czy odebranie przez niego dokumentu „Prawo wykonywania zawodu”.

Ad 2 - utrata prawa do zwolnienia z obowiązku opłacania składki

Uchwała w sprawie wysokości składki członkowskiej przewiduje kilka sytuacji, w których lekarz podlegający dotąd obowiązkowi zapłaty comiesięcznej składki członkowskiej zostaje z tego obowiązku zwolniony. Najczęściej spotykana jest sytuacja, gdy zwolnienie następuje w związku ze złożeniem przez lekarza oświadczenia, że nie osiąga on przychodów z tytułu wykonywania zawodu oraz ze źródeł przychodów wymienionych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem renty lub emerytury (§ 3 ust. 1 pkt 3 uch.w.s.).

Ponowne powstanie obowiązku opłacania składki członkowskiej będzie miało więc miejsce w sytuacji, gdy lekarz utraci prawo do tego zwolnienia, czyli zacznie osiągać przychody. Zgodnie z § 3 ust. 5 uchwały uch.w.s. lekarz korzystający ze zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie § 3 ust. 1 pkt 3 uch.w.s. ma obowiązek niezwłocznie powiadomić okręgową lub wojskową radę lekarską o osiągnięciu przychodów (wzór oświadczenia o osiąganiu przychodów stanowiący załącznik nr 2 do uch.w.s.). Wskazać w tym miejscu należy, iż dla ponownego powstania obowiązku opłacania składki nie jest istotna chwila zawiadomienia izby lekarskiej o osiąganiu przychodów, lecz sam moment ich powstania. Zgodnie bowiem z § 3 ust. 6 uch.w.s. lekarz traci prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania składki z pierwszym dniem miesiąca, następującego po miesiącu, w którym osiągnie przychód. Jeżeli więc lekarz osiągnął przychód w dniu 10 lutego, obowiązek zapłaty comiesięcznej składki członkowskiej powstaje od dnia 1 marca. Zawiadomienie okręgowej rady o osiągnięciu przychodu ze znacznym opóźnieniem (lub niezawiadomienie w ogóle) nie ma wpływu na moment powstania obowiązku opłacania składki (zawsze od następnego miesiąca po tym, w którym nastąpiło zwolnienie), może jednakże skutkować naliczeniem odsetek od chwili upadku zwolnienia do dnia zapłaty należnych składek.