Gil Izabella, Odwołanie syndyka

Rozpoczęcie pełnienia funkcji przez syndyka następuje w wyniku powołania przez sąd upadłościowy, w związku z tym także zakończenie pełnienia przez syndyka sprawowanej funkcji następuje na podstawie postanowienia sądu upadłościowego. Zakończenie pełnienia przez syndyka powierzonych mu obowiązków w zakresie zarządu majątkiem upadłego dłużnika wymaga odwołania syndyka ze sprawowanej funkcji. Odwołania syndyka w formie postanowienia dokonuje sąd upadłościowy. Podstawą do odwołania syndyka mogą być zarówno okoliczności przez niego zawinione, jak i niezawinione. Do przyczyn skutkujących odwołaniem syndyka niezależnych od niego zaliczamy przeszkody natury faktycznej, a także prawnej. Przykładową przyczyną natury faktycznej uniemożliwiającą syndykowi pełnienie funkcji jest jego zły stan zdrowia lub śmierć. Natomiast przeszkodą natury prawnej jest utrata przez syndyka uprawnień do wykonywania czynności doradcy restrukturyzacyjnego. Do zawinionych przyczyn skutkujących odwołaniem syndyka z pełnionej funkcji można zaliczyć nienależyte pełnienie przez syndyka powierzonych mu obowiązków w ramach postępowania upadłościowego wynikających z przepisów ustawy, poleceń sędziego komisarza, wbrew stanowisku rady wierzycieli, jak też działanie niezgodnie z przepisami prawa czy uchwałami podejmowanymi przez radę wierzycieli.

Przy czym okoliczności faktyczne skutkujące odwołaniem syndyka nie mogą mieć charakteru krótkotrwałego czy przemijającego. Przeszkoda w pełnieniu obowiązków przez syndyka powinna mieć charakter trwały, powinna uniemożliwiać dokonywanie przez syndyka czynności przez dłuższy okres, a w konsekwencji powodować negatywne skutki dla prawidłowego wykonywania przez syndyka powierzonych mu obowiązków, a także utrudniać przebieg postępowania upadłościowego. W danym przypadku o odwołaniu syndyka powinien decydować czas trwania przeszkody uniemożliwiającej pełnienie syndykowi jego funkcji. Charakter przeszkody także ma znaczenie i powinien determinować tryb postępowania w konkretnym przypadku. Należy zatem rozważyć, czy danego rodzaju przeszkoda ma charakter przejściowy, czy trwały, gdyż w razie przeszkody przemijającej należy rozważyć możliwość czasowego zastąpienia syndyka przez jego zastępcę, np. w przypadku dłuższego wyjazdu syndyka z kraju, biorąc pod uwagę możliwość powrotu syndyka do wykonywanych poprzednio obowiązków.

Przed nowelą prawa upadłościowego na mocy ustawy z 15.05.2016 r. odwołania syndyka z pełnionych funkcji dokonywał sędzia komisarz na wniosek lub z urzędu w przypadku nienależytego wykonywania obowiązków przez syndyka, jak też z powodu zaistnienia przeszkód w ich wykonywaniu przez syndyka (art. 170 ust. 1 p.u.), przy czym odwołanie mogło nastąpić zarówno na wniosek samego syndyka, na wniosek rady wierzycieli, jak i na wniosek członka rady wierzycieli (art. 170 ust. 2 p.u.).

W związku z tym, że bezpośredni nadzór nad czynnościami dokonywanymi przez syndyka został powierzony sędziemu komisarzowi, a w przypadku ustanowienia rady wierzycieli temu organowi, to właśnie na podstawie informacji od tych podmiotów sąd będzie miał podstawy do wszczęcia postępowania w celu oceny, czy istnieją uzasadnione podstawy do odwołania syndyka z pełnionej funkcji.

Sąd powinien przeprowadzić postępowanie w przedmiocie odwołania syndyka z pełnionej funkcji w celu sprawdzenia i zweryfikowania informacji o zaistniałych nieprawidłowościach w związku z wykonywaniem przez syndyka obowiązków. Przed nowelizacją przepisu art. 170 p.u. na mocy ustawy z 15.05.2016 r. p.u. uprawnienie do odwołania syndyka przysługiwało sędziemu komisarzowi, który jako podmiot bezpośrednio sprawujący nadzór nad czynnościami syndyka mógł nie tylko stwierdzić nienależyte wykonywanie czynności przez syndyka, ale również ustalić przyczyny tych nieprawidłowości oraz ocenić zasadność odwołania syndyka. Obecnie odwołanie syndyka następuje w przypadkach określonych w art. 170 p.u.