Kasiński Jarosław, Odroczenie rozprawy

Odroczenie rozprawy

Zgodnie z art. 366 § 2 k.p.k. przewodniczący powinien dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie głównej. Nie zawsze będzie to jednak możliwe, co wynikać może z różnych przyczyn. Przykładowo można tu tylko wskazać na wielość dowodów, które sąd ma przeprowadzić, czy też niestawiennictwo uczestników procesu. Odroczenie rozprawy to odstępstwo od zasady koncentracji procesu (ciągłości rozprawy), wprowadzone właśnie z powyższych względów praktycznych.

Odroczenie rozprawy może nastąpić z urzędu, ale również na wniosek. Wniosek taki mogą złożyć strony procesu. Przepisy nie przewidują tu żadnych szczególnych wymogów co do zachowania formy pisemnej czy też ustnej dla skutecznego złożenia tego wniosku. Z uwagi na fakt, że rozprawa odbywa się ustnie, z zasady w tej właśnie formie strony procesu będą składać powyższy wniosek. Nie można jednak wykluczyć sytuacji, że wniosek ten złożony zostanie na piśmie do akt sprawy, i taka jego forma - zgodnie z ogólnym przepisem dotyczącym formy czynności procesowych (art. 116 k.p.k.) - również będzie dopuszczalna. Wniosek na piśmie powinien odpowiadać wymogom formalnym pisma procesowego (art. 119 k.p.k.).

Sam fakt złożenia wniosku o odroczenie rozprawy nie obliguje jeszcze do podjęcia takiej decyzji. Może to nastąpić dopiero po stwierdzeniu, że zaistniała jedna z przyczyn uzasadniających podjęcie takiej decyzji, o czym będzie jeszcze mowa.

W orzecznictwie wskazano jednak, że powołanie przez oskarżonego drugiego obrońcy na dzień przed rozprawą i żądanie w związku z tym jej odroczenia oznacza nadużycie uprawnień procesowych przez stronę, więc nieuwzględnienie tego wniosku przez sąd nie może być uznane za naruszające prawo oskarżonego do obrony w zakresie jego uprawnienia do posiadania obrońcy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2006 r., V KK 280/06, LEX nr 198075).

Odroczyć rozprawę można z tych samych przyczyn, dla których zarządza się przerwę w rozprawie, a więc w celu przygotowania przez strony wniosków dowodowych lub sprowadzenia dowodu, albo dla wypoczynku lub z innej ważnej przyczyny, jeżeli zarządzenie przerwy nie byłoby wystarczające (zob. np. L.K. Paprzycki, Komentarz aktualizowany do art. 404 Kodeksu postępowania karnego, LEX/el. 2015, uwaga 5; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Tom I. Artykuły 1-467, Warszawa 2014, s. 1348; odmiennie R.A. Stefański [w:] R.A. Stefański, S. Zabłocki [red.], Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2004, t. II, s. 774).

Przyczyną odroczenia może być np. urlop członka składu orzekającego, jego choroba (jeżeli zarządzenie przerwy nie byłoby wystarczające) albo okoliczności wprost wymienione w przepisach szczególnych (por. np. art. 378 § 1 zd. II, art. 382 zd. I i art. 396a § 1 k.p.k.).

W orzecznictwie wskazano jednak, że urlop obrońcy nie stanowi dostatecznego uzasadnienia wniosku o odroczenie rozprawy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2009 r., V KK 429/08, LEX nr 491429).

W praktyce najczęstszą przyczyną odroczenia rozprawy nie są okoliczności związane z daną sprawą takie jak obszerny materiał dowodowy, konieczność oczekiwania na opinię biegłego itp., lecz kwestie organizacyjne związane z funkcjonowaniem sądów, a zatem obciążenie pracą poszczególnych sędziów i brak wolnych terminów rozpraw. Regułą jest, iż w takich przypadkach rozprawy prowadzone są w dalszym ciągu, pomimo tego, iż art. 404 § 2 k.p.k. przewiduje, iż jest to możliwe tylko wyjątkowo, a ocena tejże wyjątkowości winna być dokonywana z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2015., II K 322/15. LEX nr 1941893).