Gil Piotr, Oddłużenie upadłego

Oddłużenie upadłego

Ustawą z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych in nych ustaw (Dz.U. poz. 1802 ze zm.) dodano przepis art. 369 ust. 1a ustawy z 28.02.2003 r. – Prawo upadłościowe w brzmieniu obowiązujący od 24.03.2020 r. Wprowadzono nowe regulacje dotyczące oddłużenia w postepowaniu upadłościowym. Przepis ten stanowi: (art. 369 ust. 1a p.u.) „W terminie, o którym mowa w ust. 1, upadły będący osobą fizyczną może również złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Przepis art. 370f ust. 2 stosuje się”. Dalej ustawa przyjmuje, że wnioski, o których mowa w ust. 1ila, rozpoznaje się na rozprawie. O terminie rozprawy zawiadamia się wierzycieli przez obwieszczenie (art. 369 ust. 1b p.u.).

Według przedstawionej wyżej regulacji ogłoszenie upadłości i przeprowadzenie postępowania w tym przedmiocie będzie mogło wywołać ten skutek, że dłużnik może uzyskać możliwością całkowitego umorzenia długu.

Ustawa przyjmuje możliwość oddłużenia w stosunku do dłużników trwale niezdolnych do dokonywania „jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli”. Jak podkreśla się w nauce prawa w redakcji tego przepisu wykorzystano nieostre pojęcie „jakichkolwiek spłat”. Ocena tej podstawy oddłużenia będzie wymagała każdorazowo wnikliwej oceny „Ma ono bowiem kolosalne znaczenie i będzie podlegało każdorazowemu badaniu przez sąd orzekający o faktycznym stanie wnioskodawcy. Prawodawca wskazuje jednak na szereg wierzytelności, które nawet w takim wypadku nie będą podlegały umorzeniu. Są to m.in. zobowiązania o charakterze alimentacyjnym czy też o naprawienie szkody wynikającej z popełnionego przestępstwa lub wykroczenia i stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem”- J.M.Mania, Najważniejsze zmiany w windykacji w 2020 roku, LEX/el. 2020,

Postępowanie oddłużeniowe jest wszczynane wyłącznie z inicjatywy i w oparciu o wniosek upadłego. „Wniosek ten winien być postrzegany jako akt dyspozycji materialnej upadłego i jako przywilej, z którego upadły może warunkowo skorzystać. Owo uwarunkowanie skutecznego skorzystania z wniosku o oddłużenie dotyczy spełnienia przez wnioskodawcę szeregu przesłanek oraz zachowania terminu ustawowego określonego w przepisie art. 369 ust. 1 i 1a p.u. Upadły powinien bowiem z wnioskiem wystąpić w terminie 30 dni „od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego”- P. Gil,w: Meritum. Postępowanie restrukturyzacyjne. Postępowanie upadłościowe, pod redakcją naukową I. Gil, Warszawa 2021, ss. 1041 i n.

Zdaniem A.J. Witosza. „Jak się wydaje, chodzi tu o dłużnika, względem którego było prowadzone ogólne postępowanie upadłościowe z uwagi na zdolność upadłościową wynikającą z art. 5. Uprawnionymi są więc przedsiębiorcy jednoosobowi i wspólnicy spółek osobowych ponoszący nieograniczoną odpowiedzialność za ich długi […]” - A.J. Witosz [w:] Prawo…, red. A.J. Witosz, art. 369, nt 2.

W ustawie z 30.08. 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw wprowadzono liczne zmiany dotyczące konsumentów, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne. Większość tych zmian weszła w życie 24.03.2020 r.

Według A.J. Witosza takie spojrzenie na omawianą instytucję nakazuje postrzegać owe przesłanki w sposób ścisły [A.J. Witosz [w:] Prawo…, red. A.J. Witosz, art. 369, nt 4]. A.J. Witosz stwierdza, analizując przesłanki umorzenia, że: „Przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja jest odbiciem zasad ogłoszenia upadłości konsumenckiej […]. Negatywne przesłanki postępowania upadłościowego są bliskie przesłankom występującym na gruncie upadłości konsumenckiej – zarówno w zakresie jej ogłoszenia, jak i umorzenia postępowania – ale nie identyczne” [A.J. Witosz, [w:] Prawo…, red. A.J. Witosz, art. 369, nt 4–5].

Uprzednio przepis art. 369 ust. 1 p.u. określał podstawy dopuszczalności umorzenia całości lub części zobowiązań upadłego. Ustawodawca przyjmował, że w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego upadły będący osobą fizyczną może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym.

Wśród podstaw podmiotowych ustawodawca przyjmuje, że prawo do oddłużenia przysługuje osobie fizycznej.

Ustawodawca przyjmuje, że upadły będący osobą fizyczną może złożyć wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym.

Upadły występuje z wnioskiem opartym na przepisie art. 369 ust. 1 p.u. do sądu upadłościowego.

Wniosek w przedmiocie oddłużenia jest składany po zakończeniu postępowania upadłościowego, przez co samo postępowanie inicjowane tym wnioskiem nie może stanowić części postępowania już zakończonego [por. w zakresie charakteru wniosku A. Torbus [w:] System…, t. 6, s. 1182–1183].