Krywan Tomasz, Obowiązek stosowania prewspółczynnika

Obowiązek stosowania prewspółczynnika

Procedura pozwala ustalić, kiedy w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. kwota podatku naliczonego od dokonywanego zakupu jest obliczana w oparciu o tzw. prewspółczynnik.

Z początkiem 2016 r. do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., zostały dodane przepisy określające zasady dokonywania odliczeń częściowych w przypadkach, gdy podatnicy dokonują zakupów towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Przepisami tymi będą przede wszystkim przepisy art. 86 ust. 2a-2h u.p.t.u. Na ich podstawie kwota podatku naliczonego jest niekiedy obliczana przez podatników w oparciu o nowego rodzaju proporcję, dalej nazywaną prewspółczynnikiem.

Do stosowania przepisów o prewspółczynniku obowiązani są podatnicy, u których spełnione są łącznie cztery warunki. Są to przede wszystkim jednostki sektora finansów publicznych oraz jednostki sektora organizacji pozarządowych. Do stosowania prewspółczynnika obowiązani mogą być również inni podatnicy, np. działające w formie spółek akcyjnych i otrzymujące wpłaty pochodzące z opłat abonamentowych radia (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 października 2015 r., IPPP1/4512-797/15-2/BS, czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 27 października 2015 r., IPTPP2/4512-476/15-2/IR) oraz telewizję (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 września 2015 r., IPPP1/4512-585/15-2/AW).

Pierwszym warunkiem zaistnienia obowiązku stosowania prewspółczynnika jest, aby doszło do nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Z punktu widzenia tego warunku kluczowe jest zatem rozróżnienie celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej oraz celów innych niż działalność gospodarcza.

Jak przy tym wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 20 stycznia 2017 r., 1462-IPPP1.4512.15.2017.1.AS, „cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 u.p.t.u. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. "Towarzyszą" one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 u.p.t.u. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u. (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową)”.