Krywan Tomasz, Obowiązek podatkowy w VAT - zasady ogólne

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 1 lipca 2021 r.
Autorzy:

Obowiązek podatkowy w VAT - zasady ogólne

Obowiązek podatkowy w VAT - zasady ogólne

Obowiązek podatkowy w VAT - zasady ogólne

Procedura pozwala ustalić, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w VAT dla czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych.

Obowiązek podatkowy w VAT - zasady ogólne podatnik podatnik obowiązek podatkowy powstaje częściowo z chwilą otrzymania części zapłaty, a w pozostałej części - z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty (!) obowiązek  podatkowy powstaje  z chwilą dokonania  dostawy towarów lub  wykonania usługi czynność (dostawa towarów lub świadczenie usług), dla której obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych (!) czy przed dokonaniem  dostawy towarów lub  wykonaniem usługi  otrzymana zostaje część  lub całość zapłaty? czy przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi otrzymana zostaje całość zapłaty? nie tak tak nie

Krok: czynność (dostawa towarów lub świadczenie usług), dla której obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych

Ogólne zasady powstawania obowiązku podatkowego od 1 stycznia 2014 r. określają przepisy art. 19a ust. 1 i 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Przepisy te maja zastosowanie, jeżeli dla danej czynności (dostawy towarów lub świadczenia usług) nie istnieją przepisy przewidujące powstawanie obowiązku podatkowego w sposób szczególny.

Krok: (!) czy przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi otrzymana zostaje część lub całość zapłaty?

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Nie każde otrzymanie wpłaty pieniężnej przez sprzedawcę stanowi otrzymanie zapłaty, o której mowa w art. 19a ust. 8 u.p.t.u. Opodatkowaniu VAT podlegają bowiem dostawy towarów i świadczenie usług (oraz pozostałe czynności wymienione w art. 5 u.p.t.u.), a nie płatności dokonane z tytułu tych transakcji. Tym samym, opodatkowaniu VAT nie powinny podlegać zapłaty za dostawy towarów i świadczenie usług, które nie zostały dotychczas określone w sposób wyraźny (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 9 października 2001 r. w sprawie C-108/99).

Oznacza to, że z punktu widzenia zastosowania art. 19a ust. 8 u.p.t.u. konieczne jest, aby między otrzymaniem przez podatnika określonej kwoty a czynnością podlegającą opodatkowaniu (np. dostawą towarów czy świadczeniem usługi) istniał bezpośredni związek. Obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania części lub całości zapłaty powstaje zatem tylko wówczas, jeśli zapłata ta dotyczy nabycia konkretnych towarów lub konkretnych usług.

Otrzymanie kwot na poczet przyszłych, nieskonkretyzowanych świadczeń nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego na podstawie art. 19a ust. 8 u.p.t.u. Kwoty takie stają się zapłatą otrzymaną przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, o których mowa w art. 19a ust. 8 u.p.t.u., z chwilą skonkretyzowania świadczeń, których dotyczą.

Uwaga! Ryzyko: Nie każda wpłata otrzymana przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi stanowi zapłatę, której otrzymanie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT. W przypadku wpłat, które nie dotyczą konkretnych towarów lub usług, rozpoznawanie obowiązku podatkowego z chwilą ich otrzymania jest błędem.