Krywan Tomasz, Obowiązek podatkowy w VAT - świadczenie usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz usług o podobnym charakterze do 31 grudnia 2013 r.

Obowiązek podatkowy w VAT - świadczenie usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz usług o podobnym charakterze do 31 grudnia 2013 r.

Procedura pozwala ustalić, kiedy - w stanie prawnym obowiązującym do końca 2013 r. - powstał obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz usług o podobnym charakterze.

Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz usług o podobnym charakterze powstaje w sposób szczególny określony przepisami art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., oraz art. 19 ust. 15 u.p.t.u. Przepisy te wyłączają powstawanie obowiązku podatkowego przy świadczeniu wymienionych usług na zasadach ogólnych.

Szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego będący przedmiotem niniejszej procedury nie ma, co do zasady, zastosowania w przypadku odsprzedaży tzw. mediów najemcom i dzierżawcom (wówczas obowiązek podatkowy powstaje najczęściej na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 1 u.p.t.u.). Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy koszty mediów stanowią element podstawy opodatkowania usług najmu czy dzierżawy. Jak czytamy w wyroku NSA z dnia 31 maja 2011 r., I FSK 740/10, „w sytuacji gdy podstawa opodatkowania usługi najmu obejmuje opłaty za energię cieplną, dostawę wody, odbiór ścieków i wywóz nieczystości, obowiązek podatkowy (wystawienia faktury) z tego tytułu powstaje na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 4 u.p.t.u., tzn. z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty czynszu, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Nie wyklucza to jednak możliwości korygowania czynszowych rozliczeń okresowych w zależności od terminu płatności poszczególnych opłat eksploatacyjnych towarzyszących usłudze najmu”.

Można się spotkać ze stanowiskiem, że na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 4 u.p.t.u., obowiązek podatkowy powstaje w przypadku świadczenia tzw. usług hostingowych (jako usług o podobnym charakterze do usług najmu). W mojej ocenie jest to stanowisko nieprawidłowe. Usługi hostingowe obejmują nie tylko udostępnienie (wynajęcie) określonej powierzchni serwerów, ale również szereg równie ważnych czynności dodatkowych (w szczególności dbanie o stałe, poprawne działanie serwera oraz o połączenie serwera z Internetem). W konsekwencji uważam, że obowiązek podatkowy przy świadczeniu usług hostingowych (usług wynajmu powierzchni serwera) powstaje na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 19 ust. 1, 4 i 11 u.p.t.u. Zob. procedura Obowiązek podatkowy - zasady ogólne do 31 grudnia 2013 r.

Otrzymanie części lub całości zapłaty z tytułu świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz usług o podobnym charakterze może spowodować powstanie obowiązku podatkowego tylko do momentu upływu terminu płatności. W zakresie, w jakim zapłata nie została otrzymana przed dniem upływu terminu płatności, obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia wymienionych usług o podobnym charakterze powstaje w dniu upływu tego terminu.

W art. 19 ust. 13 pkt 4 u.p.t.u., mowa jest o terminie płatności określonym w umowie lub na fakturze. Może się zdarzyć, że termin płatności określony w fakturze jest inny niż określony w umowie. Uważam, że w przypadkach takich pierwszeństwo ma termin płatności określony umową. Jeśli bowiem strony umownie określiły termin płatności, jedna ze stron nie może jednostronnie w drodze wystawienia faktury zmieniać tego terminu płatności. Stanowisko to znajduje również potwierdzenie w kolejności słów użytych przez ustawodawcę - wymienia on zawsze umowę przed fakturą. A zatem termin płatności określony na fakturze ma decydujące znacznie wówczas, gdy zawarta umowa przewiduje, iż termin płatności będzie określany fakturą albo gdy nie zawiera żadnych postanowień w tej kwestii.