Kędziora Robert, Obliczanie terminów w postępowaniu administracyjnym

Obliczanie terminów w postępowaniu administracyjnym

W nauce prawa wyróżnia się wiele systemów klasyfikacji terminów. Wśród nich najistotniejszy jest podział na terminy prawa materialnego i terminy prawa procesowego. Terminem materialnym jest „okres, w którym może nastąpić ukształtowanie praw lub obowiązków jednostki w ramach administracyjnoprawnego stosunku materialnego” (por. B. Adamiak (w:) Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski, Warszawa 2011, s. 275). Terminem procesowym jest „okres do dokonania czynności procesowej przez podmioty postępowania lub uczestników postępowania” (por. B. Adamiak (w:) Kodeks postępowania…, s. 275). O ile uchybienie terminowi prawa materialnego wywołuje skutek w postaci wygaśnięcia praw lub obowiązków ze sfery prawa materialnego, o tyle uchybienie terminowi prawa procesowego skutkuje najczęściej bezskutecznością czynności, dla której ustanowiony został termin. W art. 57 k.p.a. uregulowany został sposób obliczania terminów. Ustawodawca nakreślił reguły, na podstawie których obliczane są terminy określone w dniach, tygodniach, miesiącach i latach.

Wielokrotnie ustawodawca zastrzega w przepisach prawa terminy dla dokonania określonych czynności prawnych. Na przykład z art. 129 § 2 k.p.a. wynika 14-dniowy termin do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji. W takich sytuacjach konieczne okazują się reguły wskazujące na sposób, w jaki terminy te należy obliczać. Konieczność obliczania terminów zaistnieć może zarówno po stronie organu, jak i osób biorących udział w postępowaniu administracyjnym. Jeżeli przykładowo strona wniesie odwołanie, obowiązkiem organu administracji jest sprawdzenie, czy czynność ta została dokonana w ustawowym terminie. Od dochowania terminu zależy bowiem skuteczność dokonanej przez stronę czynności. Wniesienie odwołania jest zatem zdarzeniem, które powoduje konieczność obliczenia terminu dla dokonanej przez stronę czynności prawnej, przy czym jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Termin liczony będzie zatem od dnia następnego po dniu odebrania przez stronę decyzji organu I instancji (lub ustnego ogłoszenia decyzji). Data ta stanowić będzie zatem zdarzenie stanowiące początek biegu terminu. Podobnie odebranie przez stronę decyzji organu I instancji „otwiera” dla niej 14-dniowy termin do sporządzenia i wniesienia odwołania. W takim przypadku również strona powinna znać reguły obliczania terminów, by skutecznie móc dokonać czynności, dla której ustawodawca zastrzegł termin.

Brzmienie art. 57 § 1–3a k.p.a. wskazuje, że istotne znaczenie dla kwestii obliczania terminów ma okoliczność, czy terminy są określone w dniach, tygodniach, miesiącach czy latach. Nieco odmienne są bowiem reguły obliczania tak określonych terminów.