Musiał Krzysztof J., Nieujawnione źródła przychodu - do 31 grudnia 2015 r.

Nieujawnione źródła przychodu

Aby móc wydawać, najpierw trzeba zarobić. Jeżeli podatnik wydaje więcej, niż zarabia, sytuacja staje podejrzana i może być wynikiem kontroli. W przypadku gdy organ stwierdzi, że podatnik nie potrafi określić, skąd ma pieniądze, wymierza podatek, stosując stawkę 75%, co stanowi znaczną dolegliwość. W lipcu 2013 r. podatnicy zyskali dodatkowy oręż ułatwiający obronę przed tak wysokim podatkiem – Trybunał Konstytucyjny uznał regulację dotyczącą opodatkowania dochodów ze źródeł nieujawnionych za niezgodną z Konstytucją – zob. wyrok TK z dnia 18 lipca 2013 r., 18/09 (Dz. U. z 2013 r. poz. 985). Co prawda, podstawą wyroku był historyczny stan prawny, ale wyrok ten może mieć znaczący wpływ na stanowisko organów podatkowych i sądów, a dodatkowo będzie pewnie uwzględniony przy pracach nad nowelizacją ustawy.

Organ kontroli (organ podatkowy) może wszcząć swoje postępowanie na zasadzie przypadkowości (np. losowo wybierając podatnika). W przypadku postępowań dotyczących przychodów z nieujawnionych źródeł przychodów najczęściej jednak dochodzi do wszczęcia postępowania z powodu znacznych wydatków dokonywanych przez podatników - w szczególności chodzi o zakup nieruchomości (pamiętajmy, że notariusze mają obowiązek informować o takich transakcjach organy podatkowe - wypełniają w ten sposób swoje obowiązki płatnika w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych). Uwagę organów kontroli mogą także zwrócić podatnicy, którzy na przykład często zmieniają samochody, często jeżdżą na zagraniczne wycieczki, mają dużo kont bankowych czy duże pakiety akcji spółek. Oczywiście prawdopodobieństwo wszczęcia postępowania jest wtedy niższe niż przy nieruchomościach (w szczególności w dużych miastach, gdzie każdy jest anonimowy), ale czasem można wpaść w kłopoty podatkowe, choćby zamieszczając zdjęcia w portalach internetowych. Kolejna grupa zwiększonego ryzyka to przedsiębiorcy od lat będący na stracie.

Wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych ustala się na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w danym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia albo w przychodach uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania.

Warto jednak zauważyć, że nie wszystkie dochody są zgłaszane imiennie w urzędzie skarbowym, wobec czego urząd po prostu nie zawsze jest w stanie ocenić sytuację majątkową podatnika.

Przykład

Podatnik kupił nieruchomość za 1.000.000 zł. Jednocześnie od kilku lat w swoich zeznaniach podatkowych wykazywał niewielkie dochody, wobec czego organ podatkowy uznał, że prawdopodobnie nieruchomość została zakupiona z dochodów uzyskanych z nieujawnionych źródeł. Tymczasem podatnik wykazał, że uzyskiwał wysokie dochody (rzędu 600.000 zł rocznie) z tytułu dywidend (opodatkowanie ryczałtowe, brak imiennej informacji do urzędu skarbowego).