Musiał Krzysztof J., Nieujawnione źródła przychodu

Nieujawnione źródła przychodu

Aby móc wydawać, najpierw trzeba zarobić. Jeżeli podatnik wydaje więcej, niż zarabia, sytuacja staje się podejrzana i może być wynikiem kontroli. W przypadku gdy organ stwierdzi, że podatnik nie potrafi określić, skąd ma pieniądze, wymierza podatek przy zastosowaniu stawki 75%, co stanowi znaczną dolegliwość. Dlatego planując duże wydatki, podatnicy powinni zadbać o to, aby mieć na nie pokrycie w przychodach opodatkowanych lub zwolnionych z opodatkowania.

Organ kontroli (organ podatkowy) może wszcząć swoje postępowanie na zasadzie przypadkowości (np. losowo wybierając podatnika). W przypadku postępowań dotyczących przychodów z nieujawnionych źródeł przychodów najczęściej jednak dochodzi do wszczęcia postępowania z powodu znacznych wydatków dokonywanych przez podatników – w szczególności chodzi o zakup nieruchomości (pamiętajmy, że notariusze mają obowiązek informować o takich transakcjach organy podatkowe – wypełniają w ten sposób swoje obowiązki płatnika w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych). Uwagę organów kontroli mogą także zwrócić podatnicy, którzy np. często zmieniają samochody, często jeżdżą na zagraniczne wycieczki, mają dużo kont bankowych, czy duże pakiety akcji spółek. Oczywiście prawdopodobieństwo wszczęcia postępowania jest wtedy niższe niż przy nieruchomościach (w szczególności w dużych miastach, gdzie każdy jest anonimowy), ale czasem można wpaść w kłopoty podatkowe, choćby zamieszczając zdjęcia w portalach internetowych lub mając „życzliwych” sąsiadów. Kolejna grupa zwiększonego ryzyka to przedsiębiorcy od lat będący na stracie.

Organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej nie posiada kompleksowej informacji o stanie majątkowym podatników, wobec czego nie może wydać decyzji wyłącznie w oparciu o wydatki. Dlatego też, jeżeli poweźmie podejrzenie wobec podatnika, najpierw będzie wzywał go do złożenia wyjaśnień.

Z „nadmiernej” ilości środków można się wytłumaczyć przykładowo kredytem bankowym czy dochodami zagranicznymi, jeżeli nie było obowiązku rozliczania ich w Polsce, dochodami opodatkowanymi ryczałtowo (np. dywidendy), czy rozliczanymi poza ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. (np. dochody z działalności rolniczej). Należy przy tym podkreślić, że podatnik powinien wykazać wiarygodność takich przychodów – samo stwierdzenie, że pieniądze pochodzą np. z nierządu (nieopodatkowane źródło przychodu), może nie zostać uznane za wiarygodne, jeżeli podatnik nie będzie potrafił wykazać, że faktycznie trudnił się nierządem.

Powołując się na umowę pożyczki lub darowizny, należy pamiętać o zasadach opodatkowania tych umów – np. pożyczki i darowizny otrzymane od najbliższych są wolne od podatku pod warunkiem terminowego zgłoszenia ich w urzędzie skarbowym (podatnicy mają na to 6 miesięcy w przypadku darowizny i 2 tygodnie w przypadku pożyczki). Powołanie się na pożyczkę lub darowiznę niezgłoszoną w urzędzie skarbowym będzie oznaczać konieczność zapłaty podatku (odpowiednio PCC lub podatku od spadków i darowizn) według stawki 20%.

Ważne! W przypadku małych kwot darowizny i pożyczki nie podlegają zgłoszeniu, a więc można się na nie bezpiecznie powoływać (np. w przypadku darowizn i pożyczek od rodzica – nie wymagają zgłoszenia w urzędzie skarbowym umowy do 10.434 zł.