Przybysz Piotr, Nieprzystąpienie do egzekucji administracyjnej

Nieprzystąpienie do egzekucji administracyjnej

Prowadzenie egzekucji administracyjnej jest dopuszczalne wyłącznie w sprawach tych obowiązków, które z woli ustawodawcy zostały przekazane do tego trybu egzekucji. Organ egzekucyjny jest zatem zobowiązany do badania z urzędu zarówno swej właściwości, jak i dopuszczalności egzekucji. Nie ocenia się wówczas zasadności oraz wymagalności obowiązku (art. 29 § 1 u.p.e.a.).

Ustawa formalizuje sposób postępowania organu egzekucyjnego niebędącego równocześnie wierzycielem w przypadku stwierdzenia niedopuszczalności egzekucji. Jeżeli zaś organ egzekucyjny jest równocześnie wierzycielem, to bezprzedmiotowe jest dokonywanie czynności, o której mowa w art. 29 § 2 u.p.e.a., to jest zawiadomienie wierzyciela o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji. W konsekwencji niemożliwe jest również wydanie postanowienia o nieprzystąpieniu do egzekucji. Organ egzekucyjny w tego rodzaju sytuacji, stwierdzając niedopuszczalność egzekucji, winien odstąpić od wystawienia tytułu wykonawczego. Jeżeli zaś wystawił tytuł wykonawczy, to powinien odstąpić od skierowania go do egzekucji administracyjnej.

Organ egzekucyjny niebędący jednocześnie wierzycielem nie przystępuje do egzekucji w przypadku stwierdzenia, że obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej (art. 29 § 2 pkt 1 u.p.e.a.).

Niedopuszczalność egzekucji administracyjnej może wynikać ze względów przedmiotowych i podmiotowych.

Ustawodawca nakazuje również nieprzystępowanie do egzekucji, jeżeli:

1) organ egzekucyjny uprawdopodobni, że egzekucja administracyjna będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne;

2) tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2 u.p.e.a.

Na organie egzekucyjnym ciąży obowiązek zawiadomienia wierzyciela o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji. Wierzyciel może wówczas wystąpić do organu egzekucyjnego w terminie 14 dni o przystąpienie do egzekucji. Organ egzekucyjny winien wówczas albo przystąpić do egzekucji, albo wydać postanowienie o nieprzystąpieniu do egzekucji. Na postanowienie to wierzycielowi przysługuje zażalenie (art. 29 § 2a u.p.e.a.).

Stanowisko organu egzekucyjnego co do dopuszczalności egzekucji administracyjnej może być kwestionowane przez zobowiązanego, wnoszącego o umorzenie postępowania egzekucyjnego w całości lub w części ze względu na niedopuszczalność egzekucji administracyjnej (patrz art. 59 § 1 pkt 1 u.p.e.a.).

Organ egzekucyjny badający wniosek wierzyciela o wszczęcie egzekucji jest zobowiązany do zbadania z urzędu dopuszczalności egzekucji. Nie ocenia się wówczas zasadności oraz wymagalności obowiązku (art. 29 § 1 u.p.e.a.).

W przypadku stwierdzenia niedopuszczalności egzekucji organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji.

Zgodnie z art. 29 § 2 u.p.e.a. nie przystępuje się do egzekucji, jeżeli:

1) obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej;

2) organ egzekucyjny uprawdopodobni, że egzekucja administracyjna będzie bezskuteczna z powodu braku majątku lub źródła dochodu zobowiązanego, z których jest możliwe wyegzekwowanie środków pieniężnych przewyższających koszty egzekucyjne;

3) tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2.

Ponadto nie jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji należności pieniężnej, o której mowa w art. 2 § 1 pkt 8 lit. g. u.p.e.a., po dacie wskazanej przez organ wnioskujący państwa członkowskiego jako data, do której można prowadzić egzekucję. Data ta musi być wskazana w treści tytułu wykonawczego (art. 27 § 1 pkt 14 u.p.e.a.). Jeżeli zatem wniosek o wszczęcie egzekucji został złożony po tej dacie, to organ egzekucyjny musi stwierdzić niedopuszczalność egzekucji tego obowiązku.

Z innych przepisów szczególnych mogą wynikać dalsze ograniczenia co do czasu dopuszczalności prowadzenia egzekucji.

Egzekucja może być niedopuszczalna również ze względu na okoliczności dotyczące zobowiązanego.

Egzekucja administracyjna może być prowadzona wyłącznie wobec zobowiązanego, który jest poddany jurysdykcji polskich organów egzekucyjnych. Należy przyjąć zasadę, że zobowiązany mający miejsce zamieszkania lub siedzibę albo przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest poddany jurysdykcji polskich organów egzekucyjnych. Istnieją wyjątki od tej zasady. Nie jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji administracyjnej przeciwko osobom, które korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych i w zakresie przewidzianym przez ustawy, umowy lub powszechnie ustalone zwyczaje międzynarodowe nie podlegają orzecznictwu organów polskich (art. 14 § 1 u.p.e.a.). Przeciwko takim osobom może być prowadzona egzekucja administracyjna, jeżeli państwo wysyłające lub odpowiednia organizacja międzynarodowa zrzekła się w wyraźny sposób przywileju lub immunitetu (art. 14 § 2 u.p.e.a.). W takim przypadku do wniosku o wszczęcie egzekucji musi być dołączone zrzeczenie się przywileju lub immunitetu. W przypadku wątpliwości dotyczących powyższych zagadnień organ egzekucyjny zwraca się do ministra właściwego do spraw zagranicznych, który rozstrzyga w drodze postanowienia, czy zobowiązany korzysta z immunitetów i przywilejów (art. 14 § 4 u.p.e.a.).

W przypadku tytułu wykonawczego wystawionego na podstawie jednego z dokumentów sporządzonych przez zobowiązanego, o których mowa w art. 3a § 1 u.p.e.a., egzekucja jest możliwa wówczas, gdy zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 3a § 2 u.p.e.a. Tak więc dokument taki musi zawierać pouczenie, że stanowi on podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego (art. 3a § 2 u.p.e.a.). W przypadku braku takiego pouczenia egzekucja jest niedopuszczalna, jakkolwiek będzie można ją prowadzić w przyszłości, o ile tytuł wykonawczy zostanie wystawiony na podstawie decyzji właściwego organu. Warunkiem koniecznym dopuszczalności egzekucji jest również stwierdzenie, że wierzyciel przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego przesłał zobowiązanemu upomnienie, o którym mowa w art. 15 § 1 u.p.e.a.

W przypadku stwierdzenia niedopuszczalności egzekucji organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji i zawiadamia wierzyciela o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji. Zawiadomienie o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji nie jest postanowieniem. Jest ono doręczane na zasadach określonych w art. 17c u.p.e.a. (zob. Zasady doręczania pism przez organ egzekucyjny).