Przybysz Piotr, Nakładanie kary pieniężnej na dłużnika zajętej wierzytelności, który nie wykonuje lub nienależycie wykonuje ciążące na nim obowiązki związane z egzekucją lub zabezpieczeniem wierzytelności lub prawa majątkowego

Nakładanie kary pieniężnej na dłużnika zajętej wierzytelności, który nie wykonuje lub nienależycie wykonuje ciążące na nim obowiązki związane z egzekucją lub zabezpieczeniem wierzytelności lub prawa majątkowego

Dłużnik zajętej wierzytelności, który nie wykonuje lub nienależycie wykonuje ciążące na nim obowiązki związane z egzekucją lub zabezpieczeniem wierzytelności lub prawa majątkowego, może zostać ukarany karę pieniężną do wysokości 3.800 zł (art. 168e § 1 u.p.e.a.).

Organ egzekucyjny nakłada karę pieniężną postanowieniem, na które przysługuje zażalenie (art. 168eb u.p.e.a.).

Kara ta może być nakładana wielokrotnie, jednakże ustawa nie zakreśla górnej granicy sumy nakładanych kar.

Ustawa nie przewiduje możliwości umorzenia nałożonej, ale nieuiszczonej lub nieściągniętej kary, jak również zwrotu uiszczonej lub ściągniętej kary - z powodu wykonania swych obowiązków przez dłużnika zajętej wierzytelności.

Organ egzekucyjny zawiadamiając dłużnika zobowiązanego (dłużnika zajętej wierzytelności) informuje go o ciążących na nim obowiązkach związanych z egzekucją lub zabezpieczeniem wierzytelności lub prawa majątkowego. Dłużnik zajętej wierzytelności wykonując te obowiązki powinien podjąć określone czynności lub powstrzymać się od określonych czynności.

Organ egzekucyjny może w różnych okolicznościach stwierdzić niewykonywanie ww. obowiązków. Po pierwsze, dłużnik zajętej wierzytelności może poinformować organ egzekucyjny, że odmawia spełnienia tych obowiązków. Po drugie, dłużnik zajętej wierzytelności może nie wykonywać tych obowiązków lub nienależycie je wykonywać nie informując o tym organu egzekucyjnego. Po trzecie, niewykonywanie lub nienależyte wykonywanie obowiązków przez dłużnika zajętej wierzytelności może zostać stwierdzone w toku kontroli prawidłowości realizacji zastosowanego środka egzekucyjnego u dłużnika zajętej wierzytelności lub zobowiązanego. Należy podkreślić, że w takim przypadku naczelnik urzędu skarbowego przeprowadzający kontrolę, niebędący organem egzekucyjnym, przekazuje protokół z czynności kontrolnych organowi egzekucyjnemu, który następnie dokonuje oceny celowości nałożenia kary pieniężnej na dłużnika zajętej wierzytelności.

Organ egzekucyjny powinien w pierwszej kolejności dokonać oceny celowości nałożenia kary pieniężnej na dłużnika zajętej wierzytelności. Kara ma być sprawiedliwa, adekwatna do wagi naruszenia prawa i odpowiadająca wymogom celowości. Ponadto nie jest ona warunkowana winą dłużnika zajętej wierzytelności oraz może być nałożona bez względu na możliwość ściągnięcia wierzytelności od dłużnika zajętej wierzytelności w drodze egzekucji administracyjnej (wyrok NSA z dnia 6 lipca 2006 r., II FSK 965/05, LEX nr 1227023).

Jeżeli kara pieniężna ma być nałożona kolejny raz, to warunkiem koniecznym dopuszczalności jej nałożenia jest stwierdzenie, że dłużnik zajętej wierzytelności uchyla się od wykonania, w dodatkowo wyznaczonych terminach, obowiązków wynikających z zajęcia egzekucyjnego lub zabezpieczającego (art. 168e § 2 u.p.e.a.). Przez uchylanie się od wykonania obowiązków należy rozumieć sytuację, gdy dłużnik zajętej wierzytelności ze swojej winy i bez podstawy prawnej nie wykonuje ciążących na nim obowiązków.