Chajec Stanisław, Nakazanie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości

Nakazanie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości

Regulacja przewidziana w art. 66 p.b. umożliwia egzekwowanie obowiązku odpowiedniego utrzymania i użytkowania obiektu budowlanego. Obowiązek ten wynika z obowiązujących przepisów (por. art. 61 w związku z art. 5 ust. 2 p.b.) i jego konkretyzacja nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Celem przeprowadzenia postępowania nie jest wobec powyższego ustalenie obowiązków właściciela lub zarządcy obiektu, a stwierdzenie, czy występują nieprawidłowości związane z utrzymaniem lub użytkowaniem obiektu budowlanego.

Organem właściwym do przeprowadzenia postępowania w pierwszej instancji w sprawie stanu technicznego obiektu budowlanego jest powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Nie dotyczy to jednak spraw, w których zastrzeżona została właściwość wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego (por. art. 83 ust. 1 i 3 w zw. z art. 82 ust. 3 i 4 p.b.).

Ustalenie w toku postępowania, że występują nieprawidłowości związane z utrzymaniem lub użytkowaniem obiektu budowlanego obliguje organ nadzoru budowlanego do wydania decyzji nakazującej usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości Koniecznym elementem takiej decyzji jest określenie terminu na usunięcie nieprawidłowości.

W decyzji nakazującej usunięcie nieprawidłowości, w określonych przypadkach, organ nadzoru budowlanego może orzec także o zakazie użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

Szczególna regulacja została przewidziana w przypadku stwierdzenia, że nieprawidłowości w stanie technicznym lub użytkowym dotyczą budynku mieszkalnego i spowodowane zostały nieuzasadnioną względami technicznymi ingerencją, a także, że uniemożliwiają one lub znacznie utrudniają korzystanie z lokali mieszkalnych. W takiej sytuacji decyzja nakazująca usunięcie skutków ingerencji lub naruszeń lub przywrócenie stanu poprzedniego podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie. Niewykonanie decyzji zagrożone jest karą grzywny (art. 93 pkt 12 p.b.). Regulacja powyższa obowiązuje od dnia 7 stycznia 2016 r. Jej wprowadzenie miało na celu wzmocnienie ochrony lokatorów przed działaniami właścicieli lub zarządców budynków polegających na dewastowaniu wyposażenia budynków w celu uzyskania władztwa nad mieszkaniami poprzez doprowadzenia do ich opróżnienia z lokatorów.

Stroną w prowadzonym postępowaniu jest właściciel lub zarządca obiektu budowlanego, a więc podmioty, na których ciąży obowiązek utrzymywania obiektu budowlanego we właściwym stanie technicznym (wyrok NSA z dnia 6 lutego 2013 r., II OSK 1852/11, LEX nr 1358425). Zwrócić należy uwagę, że niewywiązywanie się z obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym, użytkowanie obiektu w sposób niezgodny z przepisami lub niezapewnienie bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, może uzasadniać ukaranie grzywną nie mniejszą niż 100 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 91a p.b.).

Decyzje wydawane na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1–4 i ust. 1a p.b. mają charakter związany. Ustalenie, że wystąpiła choć jedna przesłanka z określonych w tych przepisach obliguje organ nadzoru budowlanego do wydania decyzji nakazującej usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (por. wyrok NSA z dnia 14 lipca 1998 r., IV SA 1420/96, LEX nr 43224).

Postępowanie przed organem nadzoru budowlanego może dotyczyć nie tylko obiektów, na budowę których wymagane było uzyskanie pozwolenia na budowę lub dokonanie zgłoszenia, ale także obiektów, których budowa nie wymagała uzyskania pozwolenia na budowę (por. wyrok NSA z dnia 22 stycznia 1998 r., IV SA 357/96, LEX nr 43135).

Uzasadnione wątpliwości co do odpowiedniego stanu technicznego lub estetycznego obiektu budowlanego (jego części), a także nieprawidłowego korzystania z obiektu, uzasadniają wszczęcie z urzędu przez organ nadzoru budowlanego postępowania administracyjnego. Sprawowanie nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego należy do podstawowych obowiązków organów nadzoru budowlanego.

Za nieodpowiedni stan techniczny obiektu budowlanego należy uznać stan naruszający wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych, Polskich Normach i zasadach wiedzy technicznej. Będzie można o nim mówić wówczas, gdy nastąpi nadmierne pogorszenie właściwości użytkowych i sprawności technicznej obiektu budowlanego, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1–7 p.b.

O wszczęciu postępowania z urzędu organ zawiadamia stronę postępowania.

W sprawach dotyczących użytkowania i utrzymania obiektów budowlanych stronami będą jedynie właściciel i zarządca obiektu z wyłączeniem właścicieli nieruchomości sąsiednich.

W przypadku zgłoszenia przez osoby trzecie do organów nadzoru budowlanego informacji o złym stanie technicznym obiektu budowlanego, postępowania wszczynane jest z urzędu (por. wyrok NSA z dnia 15 września 2011 r., II OSK 1346/10, LEX nr 965182).

Wszczęcie postępowania stanowi podstawę do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego co do stanu technicznego obiektu budowlanego.