Barczak Anna, Nakaz usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania

Nakaz usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania

Przedmiotem procedury jest wydanie decyzji nakazującej usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. Decyzję wydaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo regionalny dyrektor ochrony środowiska w przypadku terenów zamkniętych oraz z nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi, a niebędących w posiadaniu innego podmiotu. Decyzja wydawana jest posiadaczowi odpadów.

Organ jest zobowiązany do sprawowania nadzoru nad prawidłowością składowania wszelkich odpadów znajdujących się na jakichkolwiek nieruchomościach. Pod pojęciem „organ” rozumiemy wójta (burmistrza, prezydent miasta) albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska właściwego dla terenów zamkniętych oraz z nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi, a niebędących w posiadaniu innego podmiotu.

Miejscem nieprzeznaczonym do składowania (magazynowania) może być każde miejsce (w tym również wnętrze budynku), w którym odpady są nielegalnie składowane (magazynowane).

Organ może otrzymać informację o nieusunięciu odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. Informacja może pochodzić od właściwych służb porządkowych lub od osób prywatnych.

Decyzja nakazująca usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania jest decyzją wydawaną z urzędu (wniosek o jej wydanie nie jest potrzebny). Jest to decyzja zobowiązująca do działania przywracającego stan zgodny z prawem, to oznacza składowania odpadu na składowisku odpadów lub jego magazynowania.

Organ wydając decyzję musi ustalić, kto jest posiadaczem tych odpadów. W przypadku odpadów porzuconych jest to problematyczne. Organ powinien zebrać dowody, które pozwolą na przypisanie władztwa nad odpadami konkretnemu podmiotowi (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 27 listopada 2013 r., II SA/Gd 692/13, LEX nr 1413135; wyrok WSA w Krakowie z dnia 12 marca 2012 r., II SA/Kr 103/12, LEX nr 1145806; wyrok NSA z 4.02.2020 r., II OSK 803/18, LEX nr 2787826; wyrok WSA w Gdańsku z 6.07.2022 r., II SA/Gd 107/22, LEX nr 3397978; wyrok WSA w Rzeszowie z 5.04.2022 r., II SA/Rz 1619/21, LEX nr 3346314).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 u.o., domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. W rezultacie, władający powierzchnią ziemi, chcąc zwolnić się od odpowiedzialności, musi obalić to domniemanie.

Ważne!

Władający powierzchnia ziemi ponoszą odpowiedzialność za zanieczyszczenie nieruchomości na zasadzie ryzyka (tzn. niezależnie od swojej winy i wiedzy) (wyroki NSA: z 26.05.2020 r., II OSK 3271/19, LEX nr 3012134; z 23.08.2016 r., II OSK 2936/14, LEX nr 2142409; z 28.10.2020 r., II OSK 2567/20, LEX nr 3088202). Wprowadzone przez ustawodawcę domniemanie prawne odpowiedzialności wprawdzie zdejmuje z organów prowadzących postępowanie obowiązek dociekania z urzędu, kto był faktycznym wytwórcą odpadów, jednak nie pozwala to na pominięcie dowodów, które mogą doprowadzić do ustalenia faktycznego posiadacza. Organ musi odnieść się do wszystkich dowodów wskazanych przez strony, szczególnie gdy dotyczą one tak kluczowej dla sprawy kwestii jak prawidłowe ustalenie podmiotu zobowiązanego do usunięcia odpadów (wyrok NSA z 23.04.2020 r., II OSK 663/19, LEX nr 30090351). Zob. A. Kościuk, Usuwanie odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich magazynowania/składowania - problemy praktyczne, LEX/el. 2023.

Decyzja nakazująca usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania musi odpowiadać wymaganiom formalnym określonym w art. 107 k.p.a. Ponadto powinna zawierać elementy wynikające z art. 26 ust. 6 u.o. Wyliczenie to ma charakter otwarty. Oznacza to, że może zawierać również inne informacje, o ile nie naruszają przepisów i mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W decyzji tej organ administracji nie ma np. obowiązku umieszczenia informacji o ilości odpadów.

Ważne!

Nakaz usunięcia odpadów musi jednak zostać sformułowany w sposób jasny, precyzyjny, konkretny i wykonalny. Nakaz nie może zostać sformułowany

w sposób ogólny i niedookreślony (por. wyrok NSA z 16.12.2020 r., II OSK 1769/18, LEX nr 3105852; wyrok WSA w Gliwicach z 9.02.2022 r., II SA/Gl 1048/21, LEX nr 3344409; wyrok WSA w Łodzi z 7.09.2016 r., II SA/Łd 411/16, LEX nr 2120149).

Decyzji nakazującej usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania nie wydaje się, jeżeli obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami. W rezultacie właściwy organ nie został zobowiązany do wydania kolejnego aktu administracyjnego w postaci decyzji administracyjnej nakazującej usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania.