Krywan Tomasz, Nadużycie prawa w rozumieniu VAT

Nadużycie prawa w rozumieniu VAT

Procedura pozwala ustalić, czy dokonanie danej czynności stanowi nadużycie prawa w rozumieniu VAT.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wypracował zasadę zakazu nadużycia prawa wspólnotowego w zakresie VAT (zob. przykładowo wyroki w sprawach C-255/02, C-425/06 czy C-653/11). Do dnia 14 lipca 2016 r. zasada ta była stosowana przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne bezpośrednio na podstawie orzecznictwa Trybunału. Zmieniło się to z dniem 15 lipca 2016 r., kiedy to został dodany art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Stanowi on, że w przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 u.p.t.u. (a więc czynności podlegające opodatkowaniu VAT), wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. Pojęcie nadużycia prawa definiuje art. 5 ust. 5 u.p.t.u.

Nadużycie prawa w rozumieniu VAT wystąpić może wyłącznie na skutek dokonania czynność, o których mowa w art. 5 ust. 1 u.p.t.u., a więc na skutek czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Są to:

1) odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów.