Musiał Krzysztof J., Kontrola podatkowa - wszczęcie kontroli

Kontrola podatkowa - wszczęcie kontroli

Procedura ma na celu wskazanie okoliczności prowadzących do wszczęcia kontroli podatkowej.

Przesłankami wszczęcia kontroli podatkowej mogą być informacje pozyskane w trakcie czynności sprawdzających (zob. procedura Czynności sprawdzające) albo otrzymane informacje o nieprawidłowościach (np. niezgłoszona działalność gospodarcza), sprawdzenie, czy podatnik spełnia warunki do korzystania z uproszczonych form rozliczeń (np. z karty podatkowej). Kontrole są także prowadzone w oparciu o plan kontroli organu podatkowego (wytypowane grupy podatników).

Przesłanką kontroli może też być wytypowanie podmiotu w ramach analiz wewnętrznych organu, np. ze względu na poniesienie straty podatkowej w danym roku, bądź powiązania kapitałowe z innymi podmiotami, bądź wręcz prawidłowości stosowania metody ustalania cen transakcyjnych pomiędzy podmiotami powiązanymi.

W odniesieniu do przedsiębiorców organ podatkowy stosuje przepisy rozdziału 5 (art. 45) ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236 z późn. zm.) - dalej p.p., w zw. z art. 291c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm. - dalej o.p.).

Wszczęcie kontroli na legitymację jest sytuacją wyjątkową, często wynikającą z konieczności podjęcia natychmiastowych czynności kontrolnych przez organ podatkowy. Przepisy o.p. zawężają uprawnienie organów do wszczęcia kontroli w tym trybie do sytuacji:

– przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,

– zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,

a przepisy p.p. dotyczące przedsiębiorców dodatkowo rozszerzają to uprawnienie do sytuacji uzasadnionych bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.

Legitymację okazuje się podatnikowi, a w przypadku nieobecności jego reprezentantowi lub pełnomocnikowi na mocy art. 284a § 1a o.p. (zob. procedura Ustanowienie osoby reprezentującej kontrolowanego).

Organ ma obowiązek doręczyć upoważnienie do kontroli nie później niż 3. dnia od dnia wszczęcia kontroli na legitymację. W przeciwnym razie naruszenie tego obowiązku spowoduje, iż dokumenty z czynności kontrolnych nie będą stanowiły dowodu w postępowaniu podatkowym (art. 284a § 3 o.p.).