Bochentyn Adam, Kontrola dopuszczalności odwołania oraz zachowania terminu do jego wniesienia

Kontrola dopuszczalności odwołania oraz zachowania terminu do jego wniesienia

Badanie dopuszczalności i terminowości wniesienia odwołania stanowi wstępną fazę postępowania odwoławczego przed organem II instancji. W literaturze podkreśla się, że w pierwszej kolejności zgodnie z treścią art. 134 k.p.a. organ odwoławczy powinien ustalić, czy odwołanie jest dopuszczalne. Dopiero po stwierdzeniu braku przesłanek niedopuszczalności odwołania organ obowiązany jest podjąć czynności zmierzające do ustalenia, czy środek ten został wniesiony w terminie (G. Łaszczyca [w:] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Tom II: Komentarz do art. 104-269, Warszawa 2007, s. 194). Faza wstępna postępowania może zakończyć się na kilka różnych sposobów: 1) organ stwierdził, bez wydawania odrębnego postanowienia w sprawie, że odwołanie jest dopuszczalne i zostało wniesione w terminie, po czym przystąpił do jego merytorycznego rozpoznania, 2) organ stwierdził, w drodze postanowienia, niedopuszczalność odwołania, 3) organ stwierdził, w drodze postanowienia, uchybienie terminu do wniesienia odwołania (postanowienie to mogło być poprzedzone postanowieniem odmawiającym przywrócenia terminu), 4) organ przywrócił stronie, w drodze postanowienia, termin do wniesienia odwołania i następnie przeszedł do jego merytorycznego rozpoznania. Pamiętać należy, że organ związany jest treścią art. 134 k.p.a. i w sytuacji stwierdzenia istnienia którejkolwiek z przesłanek niedopuszczalności odwołania bądź uchybienia terminu do jego wniesienia obowiązany jest wydać odpowiednie postanowienia. Podkreślić należy również, że niedopuszczalność wniesienia odwołania oraz wniesienie odwołania po terminie stanowią odrębne sytuacje procesowe (por. wyrok NSA z dnia 10 listopada 1998 r., III SA 898/97, LEX nr 35125). Organ nie może wydać postanowienia o niedopuszczalności odwołania z powodu wniesienia go po terminie, ponieważ inne są przyczyny stwierdzania niedopuszczalności odwołania, a inne stwierdzania uchybienia terminu do wniesienia odwołania (por. wyrok WSA w Opolu z dnia 10 marca 2009 r., II SA/Op 275/08, LEX nr 550293).

W kodeksie postępowania administracyjnego uregulowano pośredni tryb wnoszenia odwołania od decyzji, tj. odwołanie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w I instancji. Takie rozwiązanie pozwala organowi, który wydał decyzję, na autokontrolę (na podstawie art. 132 k.p.a.). Jeżeli organ ten uzna, że nie ma podstaw do zmiany bądź uchylenia decyzji, powinien przekazać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu. Przekazanie powinno nastąpić w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania, obliczanym według zasad określonych w art. 57 k.p.a. Ponieważ oceny dopuszczalności i terminowości wniesienia odwołania może dokonać jedynie organ odwoławczy, organ I instancji obowiązany jest przekazać odwołanie nawet wówczas, gdy stwierdzi, że jest ono niedopuszczalne bądź zostało wniesione po terminie (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 grudnia 2009 r., II SAB/Ol 52/09, LEX nr 531749). Organ I instancji obowiązany jest jedynie do przekazania odwołania oraz akt sprawy, natomiast nie ma obowiązku ustosunkowania się do treści odwołania.

Wraz z otrzymaniem przez organ odwoławczy odwołania rozpoczyna się faza wstępna postępowania odwoławczego, w której organ powinien ustalić, czy odwołanie jest dopuszczalne i czy zostało wniesione w terminie.