Kremens Karolina, Konsekwencje naruszenia obowiązków procesowych obrońcy lub pełnomocnika strony w postępowaniu przygotowawczym

Konsekwencje naruszenia obowiązków procesowych obrońcy lub pełnomocnika w postępowaniu przygotowawczym

Obrońcą w polskim postępowaniu karnym może być wyłącznie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych (art. 82 k.p.k.). Radcowie prawni dopiero od niedawna, tj. od 1 lipca 2015 r. mogą pełnić rolę procesową obrońcy w polskim postępowaniu karnym.

Natomiast funkcję pełnomocnika, jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji, mógł pełnić zarówno adwokat jak i radca prawny (art. 88 k.p.k.). Konsekwencje naruszenia obowiązków procesowych wskazane w art. 20 k.p.k. dotyczą jednakże jedynie pełnomocnika strony, a nie pełnomocnika innej osoby niż strona (zob. art. 87 § 2 k.p.k.).

Ustawa stanowi, że w wypadku naruszenia obowiązków procesowych przez obrońcę lub pełnomocnika strony na etapie postępowania przygotowawczego prokurator ma obowiązek (ustawa nie zezwala na dowolność w tym zakresie) zawiadomić właściwy organ (okręgową radę adwokacką lub okręgową izbę radców prawnych) o zaistniałym naruszeniu.

Nie każde jednak naruszenie obowiązków procesowych skutkować będzie koniecznością złożenia zawiadomienia. Ustawa stanowi, że jedynie „rażące” naruszenie obowiązków, a więc niewątpliwe, oczywiste i bezsporne. Decyzja o tym, czy naruszenie miało charakter rażący, będzie należała do prokuratora, a więc w tym zakresie ustawa przewiduje pewną dowolność.

Ustawa przewiduje także inne konsekwencje niż wskazane powyżej, które mogą zostać nałożone na obrońcę lub pełnomocnika, którzy nie stawili się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie albo bez zezwolenia wydalili się z miejsca czynności przed jej zakończeniem, w wypadkach szczególnych ze względu na ich wpływ na przebieg czynności. Skutkiem takiego zachowania może być nałożenie kary pieniężnej (zob. Nałożenie kary pieniężnej za nieusprawiedliwione niestawiennictwo obrońcy lub pełnomocnika). Nic nie stoi na przeszkodzie, aby jej nałożenie odbywało się równolegle do złożenia zawiadomienia o rażącym naruszeniu obowiązków przez te podmioty w trybie omawianym w niniejszej procedurze.

Wraz z przesłaniem zawiadomienia do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych prokurator żąda od dziekana właściwej rady nadesłania w wyznaczonym terminie informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia.

Termin, który wyznacza prokurator w żądaniu, nie może być krótszy niż 30 dni, natomiast ustawa nie nakłada górnej granicy terminu, pozostawiając tę kwestię uznaniu prokuratora.