Godlewska Katarzyna, Egzekwowanie obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym

Egzekwowanie obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym

Niniejsza procedura opisuje działania w przypadku niepoddania się przez osobę zobowiązaną obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu, podejmowane w celu wyegzekwowania wykonania tego obowiązku. Zagadnienie związane z obowiązkiem poddania się szczepieniu ochronnemu zostały szczegółowo omówione w procedurze pt.: „Obowiązkowe szczepienia ochronne”.

Zgodnie z art. 17 ust. 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 947, z późn. zm.) - dalej u.z.z.z. - obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159, z późn. zm.) - dalej u.p.p. - o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.

Przepis art. 2 pkt 26 u.z.z.z zawiera definicję szczepienia ochronnego. Zgodnie z tym zapisem szczepieniem ochronnym jest podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie.

Zagadnienie związane z obowiązkiem poddania się szczepieniu ochronnemu omówione zostały

w procedurze, pt.: „Obowiązkowe szczepienia ochronne”.

WAŻNE: w tym miejscu należy wskazać, iż orzecznictwo sądów administracyjnych jednoznacznie wskazuje, że obowiązek poddania się szczepieniu obowiązkowemu wynika wprost z przepisów prawa, czego konsekwencją jest m.in. fakt, iż nie ma podstaw do konkretyzowania tego obowiązku w drodze decyzji administracyjnej, wydawanej na podstawie art. 33 u.z.z.z.

Jak wynika z uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 sierpnia 2013 r., II OSK 745/12, „zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o zapobieganiu, osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy o zapobieganiu, osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej «obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi»”.

W myśl art. 17 ust. 10 pkt 1 i pkt 2 u.z.z.z., minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych oraz osoby lub grupy osób obowiązane do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym. Na podstawie tej delegacji, Minister Zdrowia wydał „rozporządzenie w sprawie wykazu”, w którym ustalił wykaz (zakres) obowiązkowych szczepień ochronnych, ze wskazaniem, kto i w jakich sytuacjach podlega szczepieniu ochronnemu przeciw konkretnej chorobie, w tym - jeśli chodzi o dzieci - w jakim okresie ich życia. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej, z przepisów tych można wyinterpretować normę prawną, która ustanawia prawną powinność poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, tzn. określa wszystkie istotne cechy danego obowiązku, tj. podmiot na którym ten obowiązek ciąży, okoliczności, w których obowiązek ten się aktualizuje oraz jego zakres (por. wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2010 r., II FSK 1494/08). Podsumowując, należy zgodzić się z poglądem Sądu I instancji, że obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z mocy przepisów ustawowych, nie ma zatem podstawy prawnej do jego konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej. Przy czym, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r., II OSK 32/11, wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością regulowaną przepisami ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.). Oznacza to, że wynikający z przepisów obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu jest bezpośrednio wykonalny. Jego niedochowanie, aktualizuje obowiązek wszczęcia postępowania egzekucyjnego, którego rezultatem będzie poddanie dziecka szczepieniu ochronnemu”.

Informacja dotycząca braku realizacji przez rodziców/ opiekunów lub osoby zobowiązane obowiązku poddania się szczepieniu obowiązkowemu powinna zostać przekazana do właściwego powiatowego inspektora sanitarnego.