Piaskowska Olga Maria, Dostęp do akt sprawy strony i jej pełnomocnika

Dostęp do akt sprawy strony i jej pełnomocnika

Postępowanie cywilne co do zasady jest jawne. W myśl art. 9 § 1 k.p.c. rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Fakt, czy postępowanie odbywa się jawnie, czy też przy drzwiach zamkniętych ma wpływ na prawo strony do zapoznania się z aktami sprawy.

W ramach zasady jawności postępowania mieści się nie tylko fakt publicznego odbywania rozpraw, lecz również dostęp do akt sprawy, który przysługuje stronom oraz działającym w ich imieniu pełnomocnikom. Sąd nie może odmówić stronie dostępu do akt jej własnej sprawy.

W judykaturze wskazuje się, że prawo to nie daje jednak stronie prawa do żądania przesłania na jej adres domowy całości akt sądowych, a odmowa przez sąd realizacji takiego żądania nie stanowi naruszenia art. 9 (zob. wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2001 r., I PKN 818/00, OSNP 2003, nr 2, poz. 32).

Dostęp do akt sprawy obejmuje przeglądanie akt w wyznaczonym do tego celu miejscu w budynku sądowym, sporządzanie z nich odpisów, kopii, lecz także fotografowanie i otrzymanie kopii zapisu dźwiękowego, jeżeli został sporządzony, czy kopii znajdującego się w aktach zapisu na nośniku informatycznym (CD, pendrive itp.).

Wniosek o udostępnienie akt może mieć zarówno formę pisemną (co do zasady wówczas, gdy strona lub jej pełnomocnik wnioskuje o wydanie odpisu, czy kopii itp.), jak i ustną - gdy stawi się w budynku sądowym celem przejrzenia akt w wyznaczonym do tego miejscu.

Sporządzenie z akt odpisów i kopii podlega opłacie sądowej, której wysokość określona jest w regulaminie urzędowania sądów powszechnych - jeżeli strona wnosi o sporządzenie odpisu, wówczas pobiera się opłatę w wysokości 6 zł za każdą stronę; jeżeli wnosi o sporządzenie kopii - pobiera się opłatę w wysokości 1 zł za każdą stronę.

W toku postępowania, a także po zakończeniu można wydać stronie lub innej uprawnionej osobie złożony przez nią dokument lub przedmiot. Nie można wydać z akt jedynie dokumentów, na podstawie których został wydany nakaz zapłaty, tj.: weksel, czek, warrant i rewers. Należy przy tym podkreślić, że wydanie dokumentu następuje dopiero po złożeniu do akt uwierzytelnionego odpisu lub wypisu z dokumentu albo jego uwierzytelnionej kserokopii, z tym że w przypadku złożenia wniosku po zakończeniu postępowania, przewodniczący wydziału może zwolnić od tego obowiązku.